تاثیر کلشی سین بر القاء پلی پلوئیدی وخصوصیات مورفوفیزیولوژیکی جمعیت زنیان (Carum copticum L.) منطقه جغرافیایی سیستان

زنیان، متعلق به تیره خانواده چتریان، اسانس آن حاوی تیمول، پاراسیمن، آلفا پینن، کارواکرول است و دارای خاصیت ضد میکروبی و قارچ کشی است. القاء پلی پلوییدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا به عنوان یکی از روش های اصلاح گیاهان دارویی جهت افزایش میزان تولید متابولیت های ثانویه آنها مورد استفاده می گیرد. جهت بررسی اثرات القاء پلی پلوییدی جمعیت زنیان سیستان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از غلظت های مختلف کلشی سین (0/2، 0/5، 0/75 و 1 گرم در لیتر) و مدت زمان اعمال تیمار (6، 12 و 18 ساعت) انجام شد. پس از پلی پلویید کردن و تعیین بهترین غلظت و زمان اعمال تیمار کلشی سین، گیاهان تتراپلویید به همراه شاهد کشت شدند و برخی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاهان تتراپلویید شده و گیاهان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که غلظت 0/5 گرم در لیتر و مدت زمان 6 ساعت، بهترین تیمار جهت القاء پلوییدی در گیاه زنیان بود. تعداد کروموزوم های گیاهان دیپلویید برابر با 18 عدد و در گیاهان تتراپلویید برابر با 36 عدد بود بنابراین می توان بیان کرد که کلشی سین به طور موثری قابلیت القاء پلی پلوییدی در گیاه زنیان را دارد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که القاء تتراپلوییدی بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد گل، تعداد شاخه جانبی، قطر ریشه، وزن تر، کلروفیل a و b، کارتنویید، پراکسیداز، کاتالاز، پروتئین کل و فلاونویید معنی دار بود و گیاهان تتراپلویید (تیمار شده) از نظر صفات فیزیولوژی (کلروفیل a، آنتوسیانین، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز ،فنل و کارتنویید) و مورفولوژی (تعداد شاخه جانبی، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول و عرض برگ و وزن تر و خشک) نسبت به گیاهان شاهد برتری داشتند. با توجه با نتایج حاصله از این تحقیق پیشنهاد می شود که این روش اصلاحی به عنوان روشی مناسب می تواند برای گیاه زنیان مورد استفاده قرار گیرد.