بررسی بیان برخی از ژن های مقاومت به بیماری برق زدگی درگیاه نخود زراعی

بیماری برق زدگی که به وسیله قارچ Ascochyta rabiei ایجاد می شود، یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده کشت و تولید نخود در بیشتر مناطق دنیا و از جمله ایران است. القای مقاومت نسبت به پاتوژن ها از راهکارهایی است که گیاهان برای مقابله با تنش های زیستی به کار می برند. این تحقیق در سال 1397 به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی (زمان-ژنوتیپ) در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار برای هر کدام از زمان های انتخاب شده و گیاه شاهد در آزمایشگاه گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. به منظور درک بهتر سیستم های دفاعی گیاه نخود در سطح مولکولی، دو ژنوتیپ حساس (FLIP 03-135C) و مقاوم نخود  FLIP 00-40C در گلخانه کشت شد و میزان بیان ژن های درگیر در مقاومت به بیماری برق زدگی نخود (Protein with leucine zipper، Snakin2،AFP-ca  وPGIP) در این ژنوتیپ ها مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور بعد از این که گیاهان به مرحله ی پنج تا هفت برگی رسیدند، با سوسپانسیون اسپور با غلظت 106×1/2 آلوده شدند و در زمان های 0، 6، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از مایه زنی گیاه با قارچ A. rabiei،RNA  کل از برگ های گیاهان مورد آزمایش استخراج و رشته اول cDNA سنتز شد. سطح تظاهر ژن های مذکور در نمونه های تیمار شده و شاهد، در ژنوتیپ نخود حساس و مقاوم به برق زدگی با استفاده از روش ارزیابی Real-Time PCR بررسی شد. سطح بیان هر چهار ژن مورد بررسی در این تحقیق در گیاه مقاوم نسبت به بیماری A. rabiei افزایش یافت. نتایج نشان داد که ژن های انتخاب شده Snakin2 و protein with leucine zipper در ارقام مقاوم در زمان 12 ساعت پس از مایه زنی، ژن AFP-ca از خانواده پپتیدهای ضدمیکروبی در زمان های اولیه 24-6 ساعت پس از مایه زنی و همچنین ژن PGIP از خانواده پروتئین های مهارکننده گالاکتوروناز در زمان 48 ساعت پس از مایه زنی حداکثر بیان را دارند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تمام ژن های مورد بررسی در این تحقیق در ارتباط با برهمکنش گیاه و بیمارگر بوده و ممکن است باعث کمک به القاء مقاومت در گیاه شوند.