تجلی حق در دعا از منظر محیی الدین ابن عربی و امام خمینی(ره)

صوفیه تا پیش از ابن عربی تجلی را غالبا به معنای مطرح در عرفان عملی (تجلی شهودی) به کار می بردند. نظریه تجلی حق در عرفان نظری محیی الدین و شارحان وی مطرح شده؛ اما به تجلی حق در دعا که بیشتر مربوط به ساحت عبادی عرفان عملی است، کمتر توجه شده است. نظریه تجلی حق در عرفان نظری در ظهور مظاهر از مبدا خلقت یعنی باری تعالی است و بازگشت همین نمودها به خود حضرت حق که در دو قوس صعود و نزول صورت می پذیرد. در عرفان عملی، تجلی را شهودی دانسته و آن را تابش نور حق بر دل سالک خوانده اند. جلوه گری نور الهی ناشی از حب پروردگار به بنده بوده، موجب رخداد کشف و شهود، و رشد و کمال و ترقی در قوس صعود می گردد. با توجه به جایگاه کاربردی تجلی حق در دعا در عرفان عملی به بررسی آرای عرفانی ابن عربی و امام خمینی در این باره پرداختهایم. سلوک عملی ابن عربی معرفت شناسانه است. امام خمینی دارای سلوکی است سایلانه و عارفانه؛ سلوکی مبتنی بر دعا و مسیلت در سیره امامان معصوم (ع) و نیز معرفت در مکتب ابنعربی. این پژوهش تلاشی در تبیین شباهت ها و تفاوت ها و چگونگی اندیشه ها و سلوک عرفان عملی این دو شخصیت تاثیر گذار، در موضوع تجلی حق در دعاست.