پهنه بندی خطر فرونشست زمین در دشت جوین با استفاده از مدل تحلیل شبکه ای_ فازی

فرونشست پدیده ای مورفولوژیکی است که تحت تاثیر حرکت فرورو زمین پدید می آید. علت رخداد این پدیده ممکن است متاثر از عوامل طبیعی و انسانی باشد. برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و وجود نشانه های فرونشست زمین در دشت جوین، ضرورت نیاز به پهنه بندی فرونشست در این دشت را نشان می دهد. هدف تحقیق حاضر بررسی مناطق مستعد پدیده فرونشست بوده که برای این منظور از مدل تحلیل شبکه ای- فازی استفاده شده است. لایه های اطلاعاتی شامل لیتولوژی، خاک، بارش، سطح پیزومتری، ارتفاع، تکتونیک، تراکم چاه ها، کاربری اراضی، شیب، ژیومورفولوژی، آبراهه، پوشش گیاهی به عنوان معیارهای موثر مورد استفاده قرار گرفتند. سپس مقایسات زوجی معیارها انجام و وزن اختصاص یافته در نرم افزار super decesion به شکل معیارهای اصلی و زیرمعیارها وزن دهی شدند. لایه های مربوط به هر کدام از عوامل با استفاده از نرم افزار GIS در محیط Arc map آماده سازی گردید. سپس تلفیق وزنی در محیط GIS انجام گرفت و در انتها لایه نهایی به صورت تابع خطی طیف بندی گردید. در این مرحله نقشه  FUZZY & ANP فرونشست به صورت کلاس بندی برای نشان دادن ویژگی های مناطق بحرانی فرونشست  استخراج شد و اولویت بندی مناطق مختلف از نظر استعداد برای وقوع پدیده فرونشست بدست آمد. از این مقدار در نقشه ANP حدود 56 درصد و در نقشه فازی به صورت فرض صفر و یک، قسمت مرکزی دشت جوین با خطر زیاد تا خیلی زیاد به حساب می آید. بر این اساس با توجه شرایط منطقه هر دو نقشه به واقعیت نزدیک است. تراکم بالای چاه های عمیق و نیمه عمیق و افت بالای آب های زیرزمینی به دلیل برداشت بی رویه  این محدوده (خطر زیاد تا خیلی زیاد) جزو مناطق با استعداد بالای فرونشست مشخص شد، همچنین وجود شکاف های بوجود آمده و نشست چاه ها در همین محدوده ها تا حدودی صحت سنجی مدل را با داده های زمینی نشان می دهد. از نتایج حاصل از محاسبات انجام شده توسط روش های مذکور، می توان به عنوان تخمین اولیه مقدار فرونشست در محل مورد مطالعه استفاده کرد.