پایش خشکسالی در استان تهران با استفاده از داده ‏های ماهواره TRMM

خشکسالی پدیده ای اقلیمی است که بخش‏ های مختلف محیط زیست را طی دوره استمرار خود تحت تاثیر قرار می‏ دهد. بیشتر سیستم ‏های ارزیابی خشکسالی بر مبنای داده‏ های بارش استوارند. با وجود این، کوتاه بودن دوره آماری بسیاری از داده‏ ها، تراکم ناکافی ایستگاه‏ ها و کیفیت نامطلوب داده‏ های باران سنجی زمینی، توانایی نشان دادن الگوی مکانی خشکسالی را کاهش می‏ دهد. از این رو، هدف تحقیق حاضر پایش خشکسالی در استان تهران با استفاده از داده ‏های شبکه‏ ای بارش است. به این منظور، از داده‏ های بارش ماهانه شش ایستگاه همدید در استان تهران و داده‏ های ماهانه بارش ماهواره TRMM با قدرت تفکیک مکانی 25/0 × 25/0 درجه جغرافیایی طی دوره 1998 2019 استفاده شده است. نتایج نشان داده است خروجی شاخص SPI 12 ماهه برای نقاط TRMM همخوانی مناسبی با ایستگاه ‏های همدیدی دارد و ویژگی ‏های خشکسالی در ایستگاه های مختلف همسو و منطبق با نقاط مختلف شبکه TRMM است. در 36 درصد دوره مطالعه شده بارش استان در محدوده نرمال و در 64 درصد آن، شاهد ناهنجاری بارش هستیم. در همه نقاط استان فراوانی دوره های خشک و مرطوب با هم برابر هستند و هر یک 8/31 درصد را به خود اختصاص داده اند. از نظر شدت، بیشتر ناهنجاری‏ های بارش در استان تهران از نوع ملایم و متوسط هستند، به طوری که فراوانی خشکسالی ملایم 18 درصد، خشکسالی متوسط 9 درصد و خشکسالی شدید حدود 5/4 درصد است. رخداد بسیار شدید خشکسالی در هیچ یک از نقاط استان طی 22 سال اخیر به وجود نیامده است. همچنین، سال‏های 2001، 2008، 2013 و 2014 شدیدترین دوره ‏های خشکسالی فراگیر در استان محسوب می شوند که بیشتر مناطق در این سال‏ها از خشکسالی متوسط تا شدید رنج می برند.