انتشار سالامی مصداق پلاجیاریسم: نامه به سردبیر

سردبیر محترم Salami Publication شامل انتشار دو یا چند مقاله برگرفته از یک مطالعه واحد است. به گونه ای که یافته های مطالعه به صورت بخش بخش در مقاله های مختلف ارایه می شوند. این مقاله ها معمولا فرضیه، روش و یافته های یکسان یا مشابه دارند و اختلاف های واقعی بین آن ها آن قدر منطقی و کافی نیست که دو اثر، مستقل محسوب شوند.1 نشر Salami به برخی دلایل مهم، با اصول اخلاقی حاکم بر انتشار یافته های علمی مخالف است. در این نوع، Publication نتایج ارزشمندی که با ارایه کل یافته های یک مطالعه بایستی حاصل شود با ارایه غیرمنسجم و جزء جزء، کم ارزش می شود، به حدی که دانشی که پایه تصمیم گیری های حرفه ای و حیاتی است را به نحو نامطلوبی متاثر می کند. به عنوان نمونه وقتی یک سری داده، دو بار در فراتحلیل وارد شوند نتایج مرور نظام مند را به اشتباه تحت تاثیر قرار می دهند.2 چنان چه به این موارد وقت و هزینه دفتر مجله، داوران و عوامل آماده سازی مقاله تکراری یا مشابه، اضافه شود دلیل مغایرت آن با اصول اخلاقی بیشتر آشکار می شود. در این زمینه با اطمینان می توان گفت پیامدهای نامطلوب این نوع انتشار، در برابر تنها دستاورد موقت آن که اختصاصا افزایش غیرمنطقی آثار نویسنده و استفاده غیرمجاز برای ارتقای شخصی است، تاسف بار و نکوهیده است. نویسندگانی که آگاهانه قصد نگارش چنین مقاله هایی را دارند باید بدانند اگرچه نرم افزارها عموما کمتر قادر هستند این مقاله ها را به دلیل عدم تاکید بر تشابه متنی به راحتی شناسایی کنند، ولی در طول زمان همکاران علمی، خوانندگان و پژوهشگران متعهد و آگاه آن ها را گزارش می کنند. با این حال ذکر این نکته لازم است که همیشه انتشار بخشی از مطالعه تخلف محسوب نمی شود. از جمله در مطالعات طولی و اپیدمیولوژی های وسیع، زمانی که همپوشانی یافته وجود ندارد یا نشر دستورالعمل های حرفه ای که لازم است به چند زبان مختلف در نشریه های گوناگون اطلاع رسانی شود و برخی موارد دیگر که با رعایت اصولی انجام می شود. این قواعد عبارت اند از این که فرضیه های این مطالعه ها بایستی از پیش و نه پس از جمع آوری داده ها طراحی شده باشند، فرایند جمع آوری داده ها و معیارهای نویسندگی مشخص باشد، توجیه منطقی و مناسبی درباره ارزش اضافی انتشار مقاله بعدی وجود داشته باشد و این ارزشمندی در مقاله جدید تبیین شود. باید در مقاله دوم به مقاله پیشین اشاره شود و محتوا به گونه ای نشر یابد که موارد تکراری به راحتی از موارد جدید قابل شناسایی باشد. به طوری که روی دانش و کاربردهای جدیدی که در مقاله دوم مطرح شده، تاکید شود و این که نویسندگان بایستی با مشخصات دقیق اعلام کنند که داده های ارایه شده، بخشی از یک مطالعه کامل تر می باشد. ضمن این که باید در نظر داشت تنها اشاره به مقاله های پیشین، در فهرست منابع مقاله جدید کفایت کننده نیست، بلکه نویسنده مسیول مقاله بایستی نکات مطرح شده را به طور دقیق انجام داده و در اختیار سردبیر مجله برای ارزیابی توجیه انتشار دست نوشته قرار دهد. تصمیم نهایی برای انتشار چنین دست نوشته ای با سردبیر است.1 این در حالی است که متاسفانه برخی نویسندگان با اعمال تغییرات ظاهری و گمراه کننده، میزان شباهت یا یکسانی انتشار را کتمان می کنند. با این حال در صورت بروز تخلف یا شک برانگیز بودن آن، مجله بایستی با نویسنده مسیول مکاتبه کند. چنان چه توضیح تایید شونده ای وجود نداشت تصمیم گیری بسته به میزان یکسانی و ارتباط داده های تکراری، انجام می شود. در صورت قطعی شدن تخلف، مقاله منتشر شده Retract و به دانشگاه یا سازمان مربوط اطلاع رسانی می شود. ضمن این که مجله می تواند برای مدت معین یا همیشگی از نویسندگان، مقاله نپذیرد. در این خصوص مجله در اقدامی مناسب، کمیته اخلاق دانشگاه را به صورت کتبی آگاه می نماید. طبق مفاد راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی (تبصره 1 از ماده 6-2)، با توجه به پیامدهای نامطلوب نشر Salami برای اعتبار جامعه علمی و نویسندگان آن، این نوع انتشار تخلف محسوب می شود.3 در این راستا به نویسندگانی که به این روش برای پیشبرد اهداف می اندیشند توصیه می شود برای افزایش تعداد انتشارات، اعتبار علمی خود و ارزش موسسه مربوط را خدشه دار نکنند و موجب ناامیدی پژوهشگران و بی اعتمادی جامعه نشوند. هر حوزه علمی، موضوعات بسیاری را شامل می شود که نیازمند بررسی از ابعاد و زوایای مختلف است و در صورت تحقیق، یافته های ارزشمندی را ارایه می نماید.