ریشه های استعماری جنگ تحمیلی هشت ساله علیه ایران «رفتار و عملکرد شیخ نشین های خلیج فارس»

بررسی نقش برخی عوامل وابسته به غرب در جنگ تحمیلی و به خصوص نقش و جایگاه هویت های استعماری حوزه خلیج فارس در بروز و تداوم این جنگ، بازگو کننده نارسایی های ناشی از میراث استعماری انگلستان در حوزه پیرامونی ایران است. شعار استقلال از شرق و غرب و واکنش شیوخ منطقه خلیج فارس نشان دهنده میزان اتکای آن ها به قدرت های فرامنطقه ای بود. بسترهای شکل گیری این هویت های استعماری به دوران ضعف قدرت های محوری جهان اسلام در سده 13ق/19م. باز می گردد و از این رو، لزوما تداوم حیات این شیخ نشین ها که بر اساس شرایط ضعف جهان اسلام شکل گرفته اند، به تداوم همان شرایط بستگی دارد. این مبنای رفتارشناسی برخی همسایگان ایران در قبال شعارهای استقلال و آزادی انقلاب اسلامی است. از این رو، رفتار و عملکرد شیخ نشین های خلیج فارس در طول جنگ تحمیلی گویای پیوند آنها با استعمار غربی بود. این مقاله با بررسی اسناد تاریخی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که هویت استعماری شیخ نشین های خلیج فارس چه نقشی در رفتار و کنش آنها در قبال جنگ تحمیلی داشته است؟ به هر رو، مقتضیات ناشی از شرایط استعماری که ریشه در قرارداد 1235ق/1820م. و مکمل های آن و در ادامه شکل گیری شیخ نشین های وابسته، از جمله کویت در مسیر ارتباط عراق با خلیج فارس، و همزمان وابستگی اقتصادی و سیاسی شیخ نشین ها به دول غرب نقش تعیین کننده ای در سیاست آنان در قبال جنگ تحمیلی داشته است. این شرایط استعماری سبب شد این شیخ نشین ها با حمایت مستقیم و غیر مستقیم از صدام حسین عملا به گسترش دامنه جنگ و ناامنی در منطقه خلیج فارس بپردازند.