حقوق شهروندی و مبانی آن

منطقه سیستان یکی از حوزه های جغرافیایی کشور ایران است که از جنبه های متفاوتی اجتماعی به صورت ویژه می باشد. هر جامعه و سکونتگاهی در کنار ساخت فضاها و کالبد، نیازمند برقراری و استقرار و پایدار سازی روابط معقول اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی میان شهروندان می باشد. به طور معمول ریشه بسیاری از بحران‌های بزرگ و زنجیره‌ای اجتماعی را باید در عدم رعایت حقوق شهروندی و اخلاق مداری در جامعه و ضعف فرهنگ بومی و محله‌ای در زندگی روزانه دانست. رشد جوامع پر تراکم و فشرده، مشکلات گسترده ای را به وجود آورده است. امروزه یکی از کارآمدترین ساز و کارهای مدیریت جامعه و زندگی اجتماعی برای رسیدن به مناسبات اجتماعی مطلوب و کاهش هزینه های وارده بر جامعه توجه و برنامه ریزی برای ارتقای فرهنگ و اخلاق زندگی جمعی در بین شهروندان است. زندگی جمعی مبتنی بر حقوق جمعی از مهمترین مباحثی است که توجه جدی به آن می تواند پایه های توسعه ایران مدرن و اسلامی را بنا کند، در این راستا با در نظر گرفتن تغییرات در شکل و انواع درگیری و نا امنی منطقه شرق کشور توجه به فرهنگ و اخلاق در امر زندگی اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردار است. ابزاری که به وسیله آن می توان توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به وجود آورد شامل نهادهای غیر دولتی و مردم نهاد (بسیج، معتمدین، هیت های مذهبی) به عنوان کارگزاران محلی می باشد که به بهبود مناسبات اجتماعی شهروندان کمک می کند. از نظر فرهنگی جامعه خوب و مطلوب علاوه بر مدیریت شایسته و کارآمد نیازمند شهروندانی آگاه دارد، بنابراین مدیریت اجتماعی بایستی برای آگاه سازی عمومی و ایجاد و ارتقای فرهنگ زندگی جمعی، گسترش شهروند مداری و آموزش شهروندان در زمینه های مختلف، کارکرد و فعالیت فرهنگی داشته باشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و از نظر نوع تحقیق، کاربردی است. در این مقاله نخست به حقوق و شهروندی، تشریح فرهنگ، زندگی اجتماعی و اخلاق شهروندی و جایگاه آن در منطقه سیستان و سپس نقش های محوری سنت، آداب و آیین مردم داری مبتنی بر "حشر"، "شال" و مجلس داری که شامل آموزش زندگی جمعی شهروندان، پیوست فرهنگی و مشارکت شهروندان که در راستای ارتقاء فرهنگ و اخلاق شهرنشینی است بررسی می شود. به کارگیری فرایند مشکل ‌گشایی خلاق "مردم داری" در فرایند برنامه‌ریزی توسعه اجتماع محور منطقه سیستان دستاوردی مثبتی دارد. ماندگار نمودن احترام به معتمدین و هویت قومی بر اساس شاخص جمع محوری و اصل اساسی احترام به نظر جمع و مشورت و احترام به بزرگان قوم و طایفه در زندگی امروزی ضروری می باشد. دستاوردهای مثبت مردم داری نظیر حل درگیری های اجتماعی، برقراری ازدواج آسان، پایداری سازی ارتباط اقوام و صله رحم، حل مشکلات مالی و استقرار فرهنگی برای زندگی بهتر درکنار یکدیگر و یک احساس مشترک برای یک جامعه شامل می گردد. نظام معتمدی همکار و مکمل مناسبی برای نهادهای دولتی در راستای تقویت بهبود زندگی اجتماعی در منطقه سیستان می باشد.