ویژدان، پرسیک لە سەرووی پرسە ئاکارییەکانەوە: مەسەلەی ویژدان-ی ئەحمەد موختار و شایەتییەکی گەورە

چەمکی ویژدان پیگەیەکی تایبەتی هەبووە لە گەشەسەندنی میژووی وڵاتانی ڕۆژیاوادا. یەم پیگەیە هەم لە فەرهەنگی گشتی یەو وڵاتانە بەدی دەکریت، هەمیش جیگاپەنجەی لەسەر یاسا دیارە. یەم گرنگیە هەر لە یۆنانی کۆنەوە بەردەوامە و هەتا هزری هاوچەرخ یامادەیە. ویژدان لە فەلسەفەدا لە چەمکە گرنگەکانە، بەڵام لە یەدەبیاتی ڕۆژیاوایشدا یامادەیە؛ یاسای مۆدیڕن هەر لە سەرەتاوە پەیوەندیەکی توندوتۆڵی هەبووه لەگەڵ یەم چەمکە. لەم نەریتەدا ویژدان ساتی گەشەکردنی تاک، ساتی لادان لە نۆرمەکان و ساتی داهینان و تازەگەری بووە. لە فەرهەنگی سەردەمی مۆدیڕنی کۆمەڵگا کوردییەکاندا، یەم چەمکە و چەمکی هاوشیوەی ڕوو لە کزی دەنین و پیگە کۆنەکەی خۆیان لە ڕووی کۆمەڵایەتی- فەرهەنگیەوە لەدەست دەدەن، بەڵام لە دونیای ڕۆشنبیریشدا جیگای ویژدان هەر فەرامۆشیە. چیرۆکی مەسیەلەی ویژدان-ی یەحمەد موختار جاف لەو دەرفەتە گرینگانەیە کە دەکریت بەپاڵپشتی نۆرمەکانی «میژووی هزر» لە چەند ڕووەوە بەهەند وەربگیردریت. ساتی نووسین و دەرکەوتنی یەم چیرۆکە و بەرهەمی هاوشیوەی، شایەتیەکی جوانن بۆ یەو گۆڕانە هزری و فەرهەنگیانەی کۆمەڵگای کوردی بە خۆیەوە دەبینیت. یەم چیرۆکە بۆ خۆی یاماژەیە کە چۆن کۆمەڵگا لە ڕووی هزریەوە گۆڕانکاری بە خۆوە دەبینیت. بەڵام یەم چیرۆکە بۆ خۆیشی هەڵگری ڕوانینیکی تایبەتە لەسەر چۆنیتی گەشەکردنی ویژدان. یەحمەد موختار لەم چیرۆکەدا هەوڵ دەدات پیشان بدات کە ویژدان چۆن پیوویستی بە بەستینیکی لەباری کۆمەڵایەتی هەیە و چۆن لە نەمانی یەم بەستینەدا چەمکی وەک ویژدان پەراویز دەکەویت.