تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای عملکرد دانه جو با استفاده از روش GGE biplot

شناسایی مطلوبترین رقم های پرمحصول با عملکرد پایدار معمولا از طریق تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط انجام می گیرد. در این پژوهش پایداری عملکرد 16 لاین جو به همراه دو رقم شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در طی سه سال و پنج مکان به صورت آزمایش های چند-محیطی مطالعه شد. داده ها با استفاده از روش GGE-biplot (اثر اصلی ژنوتیپ + اثر متقابل ژنوتیپ و محیط) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که دو مولفه اول تجزیه به مولفه های اصلی 81، 78 و 71 درصد از تغییرات مجموع مربعات GGE را به ترتیب در سال های زراعی 1396، 1397 و 1398 توجیه نمودند. بر اساس محور محیط متوسط، ژنوتیپ های G2، G13 و G18 به عنوان بهترین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد در سال های 1397 و 1396 منظور شدند. در حالی که G2، G14 و G7 پرمحصولترین ژنوتیپ ها در سال 1398 بودند. زمانی که هر دو مقوله عملکرد و پایداری به طور هم زمان لحاظ شدند، ژنوتیپ های G2 و G13 در سال 1396 و ژنوتیپ های G2، G8 و G13 در سال 1397 به موقعیت ژنوتیپ ایده آل نزدیک بودند. در سال 1398 ژنوتیپ های G2، G7 و G14 از نظر عملکرد و پایداری در حد مطلوبی بودند. در الگوی چی؟ برتر؟ کجا؟ 5 مکان مربوط به سال 1396 در 4 بخش مختلف قرار گرفتند و ژنوتیپ های راس برتر شامل G2، G5، G14 و G13 بودند. در سال 1397، 5 مکان در 3 بخش مختلف واقع شدند و ژنوتیپ های راس برتر پرمحصول شامل G2، G4 و G14 بودند. در حالی که در سال 1398 مکان ها در 4 بخش قرار گرفتند و ژنوتیپ های G2، G7، G10 و G13 به عنوان ژنوتیپ های مطلوب شناسایی شدند. در عین حال، الگوی چی؟ برتر؟ کجا؟ بر اساس میانگین ژنوتیپ ها در سه سال برای 5 مکان نیز ترسیم شد و نتایج شش ابرمحیط را آشکارکرد که با کمی اغماض در مجموع می توان یک ابرمحیط را در نظر گرفت و ژنوتیپ G2 (رقم شاخد خرم) بهترین ژنوتیپ در مجموعه این محیط ها بود.