دموکراسی و جایگاه آن در آرای اندیشمندان معاصر اهل سنت

دموکراسی به معنای حاکمیت مردم و نقش آنان در تعیین سرنوشت سیاسی خویش است. بر اساس این ایده، هر امری که خلاف رای و نظر مردم باشد، مردود و غیرقابل‌پذیرش است. در مقابل، اساس نظام اسلامی مبتنی بر شریعت اسلامی است و هر حکمی که بر پایه احکام و قوانین اسلامی نباشد، باطل است. در دنیای معاصر، دموکراسی به یکی از بحث‌های چالشی در میان اندیشمندان اهل سنت تبدیل‌ شده است. برداشت اندیشمندان اهل سنت از دموکراسی (حاکمیت ملت) یکسان نبوده و متناسب با نوع خوانش از اسلام، چهار جریان مختلف اندیشه سیاسی وجود دارد. هر کدام از این جریان‌ها دیدگاه متفاوتی نسبت به دموکراسی دارند. در این پژوهش که روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی بوده و برای جمع‌آوری اطلاعات از منابع مکتوب و اینترنت استفاده ‌شده، سوالی که مطرح می‌شود، این است: اسلام‌شناسان معاصر اهل سنت با توجه به قرآن و دیگر منابع دینی و فقهی چه برداشتی از دموکراسی دارند؟ در پاسخ می‌توان گفت برداشت‌های اجتهادی متفکران اهل سنت از قرآن و دیگر متون اسلامی منجر به شکل‌گیری چهار طیف سنت‌گرا، بنیادگرا، اصلاح‌طلب و سکولار در ارتباط با دموکراسی شده است.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از نگاه سنت‌گرایان، آشتی میان اسلام و دموکراسی جز مسخ اسلام نتیجه دیگری ندارد. بنیادگرایان، دموکراسی را «انحراف از مسیر دین» می‌دانند. اصلاح‌طلبان به‌واسطه عواملی مثل انتخابات و نقش مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خویش معتقد به سازگاری و همخوانی میان اسلام و دموکراسی هستند؛ اما سکولارها ضمن تاکید بر جدایی دین از سیاست، دموکراسی را بهترین الگوی حکومتی برای عصر جدید می‌دانند.
هدف این پژوهش نیز بررسی آرا و نظریه‌های این چهار طیف اهل سنت در مورد دموکراسی است. نوآوری این پژوهش نسبت به نمونه‌های قبلی در این است که در مجموع، نگرش چهار طیف اندیشه‌ای اهل سنت در ارتباط با دموکراسی را مورد بررسی و مداقه قرار داده است.