اثربخشی راهکارهای تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی برای کنترل فرونشست (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی ورامین)

هدف اصلی این پژوهش، تدوین یک مدل تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر ذی نفعان و ذی مدخلان محدوده مطالعاتی دشت ورامین با رویکرد کنترل فرونشست آبخوان است. یکی از ابزارهای مهم جهت تدوین مدل تصمیم گیری برای کنترل فرونشست زمین استفاده از مدل های عددی و ارزیابی سناریوهای مختلف در این مدل ها می باشد. با توجه به ارتباط و حساسیت میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی با میزان فرونشست، استفاده از مدل MODFLOW جهت شبیه سازی کمی آبخوان و سپس استفاده از بسته نرم افزاری SUB به منظور شبیه سازی میزان نشست زمین می تواند این ارتباط را به خوبی مشخص کند. تحلیل و شبیه سازی مدل کمی و فرونشست، نشان داد که وضعیت آبخوان بحرانی بوده و میزان افت آبخوان در یک دوره 5 ساله، بیش از 6 متر بوده و متعاقب آن نشست زمین نیز در بخش های مرکزی آبخوان به 37 سانتی متر خواهد رسید. بر این اساس با در نظر گرفتن 8 راهکار علاج بخشی که تلفیقی از کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی و تغذیه مصنوعی آبخوان است، مطالعه اثربخشی این راهکارها انجام گرفت. بررسی نتایج وزن دهی معیارهای این پژوهش نشان داد که معیار زیست محیطی که مربوط به شاخص تعدیل نشست زمین است، دارای بیش ترین وزن و مقدار 27/0 است و مهم ترین معیار در تصمیم گیری معرفی گردید. پس از ارزیابی نتایج و اولویت های راهکارها با روش COPRAS مشخص گردید که راهکار A8 به عنوان اولویت اول علاج بخشی آبخوان معرفی می شود. همچنین نتایج نشان داد که با اعمال این راهکار میزان نشست زمین کاسته و حداکثر میزان نشست 5/23 سانتی متر در بخش مرکزی آبخوان خواهد بود. در نهایت وضعیت کمی آبخوان نیز با اعمال این راهکار نسبت به دوره پیش بینی (2024) نیز 76 درصد بهبود نشان داد.