برنامه درسی آموزش عالی از منظر قواعد فقهی

از مقاطع مهم نظام آموزشی هر کشور، مقطع آموزش عالی است که وظیفه آن، تربیت نیروی متخصص در زمینه های مختلف، اقتصادی، مدیریتی و... می باشد. برنامه های درسی آموزش عالی (محتوای علومی که تدریس می شود) نقش کلیدی در به ثمررسیدن اهداف آن دارد. در این تحقیق، سعی بر این است که بایسته های محتوای آموزش عالی از منظر فقه اسلامی مورد بررسی قرار گیرد؛ یعنی پرسش اصلی این است که از نظر فقه، پرداختن به چه دانش هایی و با چه محتوایی اولویت دارد. روشی که تحقیق حاضر از آن بهره می برد، روش توصیفی _ تحلیلی _ اجتهادی می باشد. نتایج تحقیق، حاکی از آن است که بر اساس قاعده تعاون بر «بر»، پرداختن به دانش هایی که یادگیری آنها مصداق نیکی و یا مقدمه ساز خیررسانی به افراد و جامعه باشد، در آموزش عالی رجحان دارد. با توجه به قاعده حفظ نظام تعلیم علومی که برای حفظ نظام و خدمت به جامعه مسلمین مفید هستند، از نظر شارع مطلوبیت (وجوب یا استحباب) دارد. همچنین علوم مبتنی بر میزان منفعت حاصل از آنها (اعم از اخروی و دنیوی) قابل تقسیم هستند و مطابق با قاعده الاهم فالاهم رجحان دارد که در تدوین محتوای درسی آموزش عالی، علوم بر اساس درجه نافع بودن اولویت بندی شوند. با توجه به ترتیب اهمیت، لازم است علوم دینی در رتبه اول و علوم نافع دنیوی در رتبه بعدی مورد حمایت و اهتمام مدیران مراکز آموزش عالی قرار گیرد.