تاثیر پرایمینگ با اسید جیبرلیک بر مولفه های جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه بذر سرخارگل (Echinacea purpurea)

گیاه دارویی سرخارگل از خانواده آستراسه و بومی آمریکای شمالی است. به دلیل دارا بودن خاصیت تقویت سامانه ایمنی بدن برای درمان انواع عوامل بیماری زا استفاده می شود. مرحله جوانه زنی بذر یکی از مراحل حیاتی و تعیین کننده در چرخه رشدی گونه های گیاهی است که می تواند با استقرار مطلوب گیاهچه ها در فرایند تولید نقش مهمی ایفا نماید. بذر سرخارگل جوانه زنی و رشد اولیه آن بسیار کند و ضعیف است؛ بنابراین استفاده از برخی تنظیم کنندگان رشد گیاهی، مانند هورمون جیبرلین می تواند نقش موثری در بهبود جوانه زنی بذر آن داشته باشد. هدف از ای آزمایش بررسی اثر پرایمینگ بذر با هورمون جیبرلین برکیفیت جوانه زنی بذر سرخارگل بود.

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت های مختلف هورمون جیبرلین (صفر، 50، 100، 200، 400 و 800 میلی گرم بر لیتر) به عنوان عامل اول و عامل دوم مدت زمان پرایم بذرها (12، 24 و 48 ساعت) بودند.

نتایج بدست آمده از بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که برهمکنش جیبرلین در مدت زمان پرایم بر درصد، سرعت و متوسط زمان جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، شاخص قدرت بذر، فعالیت آنزیم پراکسیداز در سطح یک درصد و میزان پروتئین محلول بذر در سطح پنج درصد معنی دار شد. کیفیت جوانه زنی و میزان پروتئین تحت تاثیر تیمار جیبرلین با غلظت 200 میلی گرم بر لیتر به مدت زمان 24 ساعت پرایم افزایش یافت، در حالی که در غلظت های 400 و 800 میلی گرم بر لیتر، هورمون جیبرلین باعث کاهش کیفیت جوانه زنی و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت شد. نتایج مدل های رگرسیون گام به گام فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و میزان پروتئین با شاخص های جوانه زنی نشان داد که این صفات به طور معنی داری وارد مدل پیش بینی شدند. مشاهده شد در تمام صفات به جزء سرعت و متوسط زمان جوانه زنی میزان پروتئین وارد معادله پیش بینی شد. به طور کلی مدل های رگرسیون گام به گام طول ساقه چه و شاخص قدرت را بهتر از صفات دیگر پیش بینی می کند و بالاترین ضرایب را در این صفات با مقادیر 85/0 و 83/0 نشان داد. همچنین فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز تنها با سرعت و متوسط زمان جوانه زنی دارای همبستگی معنی داری بود، به طوریکه میزان پروتئین محلول با تمام صفات مورد بررسی به جز سرعت و متوسط زمان جوانه زنی همبستگی مثبت و معنی داری نشان دادند. بالاترین ضرایب همبستگی مربوط به میزان پروتئین از شاخص طولی قدرت، با ضریب همبستگی (856/0 r=) به دست آمد.

بر اساس نتایج بدست آمده از این آزمایش بهترین تیمار اعمال شده از هورمون جیبرلین برای پرایمینگ بذر سرخارگل با غلظت 200 میلی گرم بر لیتر به مدت 24 ساعت پرایم بود. با توجه به نتایج حاصله، پرایمینگ کردن بذر با هورمون جیبرلین در غلظت های بین 100 تا 200 میلی گرم بر لیتر باعث افزایش کیفیت جوانه زنی می شود.

1- نقش هورمون جیبرلین بر صفات جوانه زنی بذر سرخارگل بررسی شد.2- تاثیر هورمون جیبرلین بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و پروتئین های محلول در هنگام جوانه زنی بذر بررسی گردید.