بررسی تطبیقی فرآیند شکل گیری معنا درمتن ادبی در آثار کمال ابودیب و صلاح فضل براساس نظریه ی ساختارگرایی

ابودیب و فضل، دو تن از ناقدان معاصر در حوزه ی نقد ساختارگرایی هستند که آثار آن ها، نقش ویژه ای در آشناسازی پژوهشگران عرب با نقد نوین دارد. این ناقدان با تاثر از مکتب ساختارگرا، فهم متن را یک فرآیند تولیدی دانسته و مراحل شکل گیری معنا را نیز بر اساس این تعریف پایه ریزی می نمایند. نوشتار حاضر با تکیه بر شیوه ی تحلیلی-تطبیقی کوشیده است تا با انتخاب دو تن از ناقدان جریان ساز نقد معاصر عربی، رویکرد عملی پژوهشگران معاصر عرب به فرآیند «فهم متن» را بر اساس مکتب ساختارگرایی تبیین نماید. برابر یافته های حاصل از تطبیق نظرات این ناقدان بر روی متون ادبی منتخب، این دو علی رغم اختلاف در کاربست نقد سنتی، شکل گیری معنای متن ادبی را در چهار مرحله تعریف می کنند. آن چه کیفیت بررسی ساختاری نزد این دو ناقد را متمایز می سازد، اختلاف در تحلیل روابط عناصر جزیی متن است. ابودیب در تحلیل این روابط، ضمن بهره گیری از دستاوردهای نقد ساختارگرایی، از میراث نقد سنتی به ویژه نحو و بلاغت غفلت نمی ورزد، در حالی که صلاح فضل کمتر از نقد سنتی بهره برده و صرفا به بررسی چندلایه ای دلالت های واژگان براساس آموزه های ساختارگرایی می پردازد.