بررسی عوامل دخیل در جدایی بحرین از ایران؛ بر اساس نظریه «پیوستگی روزنا»

در تاریخ گذشته ایران، بخش‌های زیادی از خاک کشور به واسطه جنگ‌ها و منازعات گوناگون از دست رفت، اما این واگذاری‌ها همیشه با جنگ و خونریزی همراه نبود. یکی از آن بخش‌های مهم بحرین بود که استان چهاردهم کشور در دوران پهلوی به شمار می‌آمد. این پژوهش با به‌کارگیری «نظریه پیوستگی جیمز روزنا»  به شناخت عوامل جدایی بحرین از ایران در دو سطح داخلی و نظام بین‌الملل می‌پردازد. پرسش اصلی تحقیق این است که عوامل داخلی و بین‌المللی در جدایی بحرین از ایران چه بوده‌اند؟ فرضیه محوری مقاله نیز این است که جدایی بحرین از ایران منطبق بر دکترین دو ستونی نیکسون و موافقت شاه با هدف و انگیزه پذیرش نقش ژاندارمی منطقه خلیج فارس بوده است. لذا سعی شد بر اساس این نظریه عوامل دخیل در هر دو سطح مذکور به صورت مجزا بررسی شود. در این اثر، متغیرهای نظریه پیوستگی روزنا، بر اثر میزان اثرگذاری رده‌بندی شده‌اند. ابتدا متغیر نظام بین‌الملل و عوامل آن، سپس متغیر فرد، متغیر بوروکراتیک یا حکومتی، متغیر اجتماعی و در نهایت متغیر نقش، بر اساس تفکیک عوامل دخیل در قالب هر متغیر و میزان اثرگذاری، آمده است.