ارزیابی شاخص های رقابتی و کارایی کشت مخلوط پنبه- چغندر علوفه ای در شرایط تداخل علف هرز

به‌منظور ارزیابی تاثیر شاخص‌های رقابتی و کارایی کشت مخلوط پنبه-چغندر علوفه ای در شرایط تداخل علف های هرز، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارها شامل الگوی کشت مخلوط پنبه-چغندر علوفه ای در دو سطح کشت مخلوط بین ردیفی و کشت مخلوط درون ردیفی و نسبت کشت مخلوط در پنج سطح شامل 75: 25، 50: 50، 25: 75 و کشت خالص دو گیاه پنبه و چغندر علوفه‌ای به‌عنوان عامل اصلی و تداخل علف‌های هرز در دو سطح شامل وجین و عدم وجین تمام‌ فصل علف هرز به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر الگوی کشت مخلوط و برهمکنش الگوی کشت و نسبت‌های کاشت مخلوط پنبه–چغندر علوفه‌ای بر تراکم و وزن خشک کل علف‌های هرز معنی‌دار نبود، اما اثر نسبت‌های مختلف کشت مخلوط پنبه–چغندر علوفه‌ای بر وزن خشک کل علف های هرز معنی‌دار بود. در نسبت کشت 25: 75 از پنبه-چغندر علوفه ای، وزن خشک علف های هرز پایین تر از سایر نسبت‌های اختلاط بود. در شرایط تداخل و یا عدم تداخل علف های هرز، حداقل 50 درصد کاهش در عملکرد وش پنبه و 83 درصد کاهش در عملکرد ریشه چغندر علوفه‌ای در شرایط کشت مخلوط، در مقایسه با کشت خالص هر یک از گیاهان مشاهده شد. دو شاخص نسبت برابری زمین و کاهش عملکرد واقعی نشان‌دهنده برتری کشت خالص پنبه نسبت به کشت مخلوط بود، ولی شاخص مجموع ارزش نسبی بیان‌کننده برتری کشت مخلوط پنبه-چغندر علوفه‌ای نسبت به کشت خالص پنبه بود. به‌طوری‌که کاشت مخلوط پنبه-چغندر علوفه ای با نسبت 75:25 موجب شد در شرایط حضور و عدم حضور علف هرز مجموع ارزش نسبی به‌ترتیب 5/2 و 6/8 برابر کشت خالص پنبه افزایش یابد. شاخص های رقابتی شامل ضریب ازدحام نسبی، نسبت رقابت و شاخص غالبیت نشان دادند که چغندر علوفه ای نسبت به پنبه از قدرت رقابتی بالاتری برخوردار بود. به‌طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که کشت مخلوط پنبه-چغندر علوفه ای به‌صورت جانشینی، فقط از نظر یکی از شاخص‌های ارزیابی کشت مخلوط (مجموع ارزش نسبی) مناسب بود و درمجموع قابل توصیه نیست.