تجارب آسیب زا در خوردن هیجانی زنان فزون وزن ایرانی: یک مطالعه پدیدار شناسی

خوردن هیجانی، به صورت گرایش به خوردن در پاسخ به استرس یا هیجانات منفی تعریف شده است. بر اساس شواهد پژوهشی؛ خوردن هیجانی برای سلامتی آسیب زاست. بنابراین شناخت عواملی که موجب آسیب زایی خوردن هیجانی می شوند، مهم است. همچنین؛ شیوع خوردن هیجانی در افراد فزون وزن زیادتر از افراد با وزن طبیعی است و زنان در برابر خوردن هیجانی آسیب پذیرتر از مردان هستند، بنابراین؛ هدف این پژوهش تبیین آسیب زایی خوردن هیجانی در زنان جوان فزون وزن، انتخاب شد.

این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد پدیدار شناسی هرمنوتیک، در سال 1399 انجام شد. مشارکت کنندگان در این مطالعه؛ 17 زن جوان گروه سنی 25 تا 45 ساله ساکن در شهرهای کرمانشاه یا کرج بودند که تجربه خوردن هیجانی داشتند و دارای شاخص توده بدنی 30 و بالاتر بودند. زنان باردار به دلیل متفاوت بودن نمایه توده بدنی آنها، وارد این مطالعه نشدند. مشارکت کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با رویکرد حداکثر تنوع انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه های عمیق انفرادی و چهره به چهره گردآوری شد. برای تحلیل داده ها از روش هفت مرحله ای  Diekelmannو همکاران، استفاده شد.

 در تحلیل داده ها، مضمونی اصلی به نام "همراهان آسیب زا" پدیدار شد که نشان می داد؛ هنگامی که مشارکت کنندگان تجربه خوردن هیجانی داشتند، برخی تجارب دیگر با خوردن هیجانی آنها همراهی می کردند و این تجارب موجب می شد؛ خوردن هیجانی از لحاظ جسمی، روانی و اجتماعی برای این افراد آسیب زا شود. مضمون اصلی "همراهان آسیب زا" از هفت زیر مضمون تشکیل شده است که با عناوین؛ ناخویشتن داری در رفتار خوردن، خوردن ناخودآگاه، سوء استفاده از بدن، تجارب متناقض، اعتیاد به خوردن، افراط در خوردن خوراکی های خاص و خوردن مخفیانه، نام گذاری شدند.  

 تجارب آسیب زایی که با خوردن هیجانی همراهی می کنند؛ موجب پیچیدگی شناخت و مدیریت خوردن هیجانی می شوند و نیاز است در برنامه های روان درمانی که برای مدیریت پرخوری هیجانی؛ بویژه در زنان، طرح ریزی می گردد، به "همراهان آسیب زا"ی خوردن هیجانی توجه شود.