ارزیابی پاسخ ارقام لوبیا قرمز با دو عادت رشدی مختلف به رقابت با علف‏ های‏ هرز

عملکرد گیاه لوبیا به دلیل رشد کم در ابتدای فصل رشد، تحت تاثیر رقابت علف‏های‎ هرز به شدت کاهش می‏یابد. با توجه به پژوهش‏های محدود در زمینه تاثیر رقابت علف‏های ‏هرز بر صفات فیزیولوژیک لوبیا، آزمایشی برای بررسی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک سه رقم لوبیاقرمز با دو عادت رشدی نیمه رونده و ایستاده در رقابت با علف‏های‏ هرز در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در بهار و تابستان 1396 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با دو عامل، رقم در سه سطح (صیاد، درخشان و لاین D81083) و رقابت علف‏های‏ هرز در دو سطح (عاری از علف‏های‏ هرز و تداخل تمام فصل علف‏های‏ هرز) و با سه تکرار اجرا شد. صفت‏های ارتفاع بوته، زیست‏توده، میزان کلروفیل a، b، میزان کلروفیل کل، آنتوسیانین و کاروتنویید در سه مرحله V4 (سومین برگ سه برگچه‏ای)، R6 (گل‏دهی) و R7 (غلاف‏دهی) و صفت‏های عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن100دانه در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بررسی شدند. نتایج نشان داد که در بین سه رقم مورد مطالعه لاین D81083 با رشد ایستاده قدرت رقابتی بالاتری با علف‏های‏ هرز دارد و بیشترین میزان ارتفاع بوته، زیست‏توده، تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه و عملکرد دانه را داشت. تداخل علف‏های‏ هرز باعث کاهش تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه به ترتیب به میزان ، 18/30، 71/22، 42/27 و 24/42 درصد شد. از طرف دیگر، صفت‏های فیزیولوژیک مانند آنتوسیانین، کاروتنویید در مرحله V4 تحت تاثیر رقم و رقابت علف‏های‏ هرز قرار نگرفتند، اما در مرحلهR7، اثر اصلی رقم و رقابت علف‏های‏ هرز و در مرحلهR6 اثر اصلی رقابت علف‏های‏ هرز بر صفت‏های آنتوسیانین و کاروتنویید معنی ‏دار بود. شاخص رقابت در بین سه رقم مورد مطالعه در سطح 5درصد معنی‏ دار بود و لاین D81083 با مقدار 81/1 بیشترین شاخص را داشت. به طور کلی می‏توان نتیجه گرفت که کشت لاین D81083 با قدرت رقابتی بالاتر و داشتن خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بهتر نسبت به سایر ارقام در مقابل علف‏های‏ هرز، به عنوان یک راهکار غیرشیمیایی برای مدیریت علف‏های‏ هرز در مزارع لوبیا قابل توصیه می‏باشد.