ارزیابی تحمل به شوری 140 ژنوتیپ نخود دسی (Cicer arietinum)

این مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار جهت بررسی تحمل به شوری 140 ژنوتیپ نخود دسی در تنش شوری dSm-112 کلرید سدیم در شرایط هیدروپونیک در سال 1395 در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد که 21 ژنوتیپ دارای بقای بالاتر از 76 درصد بود که در این میان شش ژنوتیپ MCC18، MCC22، MCC29، MCC59، MCC136 و MCC430 دارای بقای 100 درصد بودند. در دامنه های بقای 76-100، 51-75، 26-50 و 0-25 درصد، به ترتیب 43، 57، 42 و 16 درصد از ژنوتیپ ها در مراحل رشدی بعد از گلدهی قرار داشتند. با افزایش درصد بقاء، ارتفاع بوته افزایش پیدا کرد، به طوری که ژنوتیپ های موجود در دامنه بقای 76-100 درصد نسبت به ژنوتیپ های موجود در دامنه بقای 51-75، 26-50 و 0-25 درصد به ترتیب 4، 5 و 12سانتی متر ارتفاع بوته بیشتری داشتند. در دامنه بقای 0-25 درصد، تعداد شاخه فرعی کمتری نسبت به سایر دامنه های بقاء مشاهده شد. در دامنه بقای 76-100 و 51-75 درصد، درصد برگ های ریزش کرده و برگ های باقیمانده مشابه بود. بیشترین درصد برگ باقیمانده (73درصد) در ژنوتیپ MCC177 با بقای گیاهچه 75 درصد مشاهده شد. متوسط شاخص پایداری غشاء در دامنه های مختلف بقاء با افزایش درصد بقاء پایداری غشاء افزایش یافت. بیشترین شاخص پایداری غشاء مربوط به ژنوتیپ های MCC34 و MCC179 به ترتیب با بقای 53 و 85 درصد و پایداری غشاء 52 و 51 درصد بود. با افزایش درصد بقاء، مقدار سدیم کاهش و مقدار پتاسیم افزایش یافت. میزان ماده خشک با افزایش بقاء از 25-0 درصد به 50-26، 51-75 و 76-100 درصد به ترتیب 16، 24 و 38 درصد افزایش یافت. شش ژنوتیپ MCC4، MCC43، MCC22، MCC49، MCC59 و MCC85 بیشترین وزن اندام هوایی را در میان ژنوتیپ ها دارا بودند. به طورکلی امکان استفاده از ژنوتیپ های دارای مکانیسم های تحمل به شوری جهت اصلاح برای تنش شوری و همچنین به گزینی ژنوتیپ های نخود دسی برای شرایط تنش شوری ملایم وجود دارد.