منشایابی کانون های آلودگی گرد و غبار ذرات معلق کمتراز 2/5 میکرون در شهر مشهد با استفاده از مدل HYSPLIT و DREAM8b

هدف از این تحقیق منشایابی کانون های گرد و غبار ذرات معلق کمتراز 2/5 میکرون  (PM2.5)در شهر مشهد در یک بازه طولانی مدت (طی سال های 1393-1398) براساس روزهای ناسالم است .همچنین تغییرات پارامترهای هواشناسی و ارتباط آنها با رخداد طوفان های گرد و غبار نیز بررسی گردیده است.

جهت منشایابی کانون های آلودگی غبار در هوای شهر مشهد، ابتدا اطلاعات مربوط به روزهای ناسالم شهر مشهد در یک بازه 5 ساله از سایت مرکز پایش آلاینده های مشهد دریافت و سپس از مدل HYSPLIT برای منشایابی کانون های آلودگی هوا ناشی از ذرات معلق استفاده گردید. برای راستی آزمایی نتایج؛ خروجی های به دست آمده از این مدل، با مدل 8b DREAM نیز مقایسه شد.

با بررسی پارامترهای هواشناسی و ارتباط آن با خروجی های گرفته شده از مدلHYSPLIT  و DREAM 8b حداکثر سرعت باد و رطوبت نسبی مربوط به فصل پاییز به دست آمد. در روزهای مورد مطالعه (19 روز) هیچ بارندگی صورت نگرفته و بیشترین دما مربوط به فصل تابستان بود که بیانگر ارتباط مابین رخداد روزهای آلوده ناشی از ذرات معلق کمتر از 2/5 میکرون؛ سرعت باد و رطوبت نسبی در فصل پاییز است. نتایج دو مدل مورد استفاده نشان داد، پهنه جنوبی و شمال شرقی شهر مشهد بیشترین منشا ذرات غبار طی روزهای مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند.

علیرغم اینکه در مقالات پیش از این منشا غبار در شهر مشهد را بیرون از مرزهای جغرافیایی استان اعلام نموده اند، بررسی بلند مدت در ارتفاع کم (زیر  m10) نشان داد که کانون های محلی ایجاد غبار سهم اساسی در آلودگی هوای شهر مشهد در شرایط ناپایدار جوی دارند. استفاده نامناسب از زمین های کشاورزی و تغییرات شدید کاربری غالبا در پهنه شمال و اجرای پروژه های عمرانی ازجمله کمربند جنوبی شهر مشهد نقش اساسی در افزایش ذرات PM2.5 در هوای تنفسی شهر مشهد دارد که این یافته اهمیت تصمیم گیری جهت اجرای پروژه های تثبیت خاک و... در سطح محلی را تاکید می نماید.