اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی بر کالوس زایی و باززایی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis) در شرایط درون شیشه ای

زوفا (Hyssopus officinalis)، از مهم ترین گیاهان دارویی و ادویه ای متعلق به تیره نعناعیان و غنی از اسانس های روغنی است که برای اهداف دارویی، بهداشتی و خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از روش کشت بافت از جمله تولید کالوس و باززایی این گیاه دارویی مهم می توان راندمان تولید متابولیت های ثانویه موثر آن را از نظر کمی و کیفی ارتقاء بخشید. مطالعه حاضر در محیط کشت پایه MS، به منظور تعیین مناسب ترین غلظت تنظیم کننده های رشد اکسینی و سیتوکینینی برای بدست آوردن بیشترین بازده در القاء و تولید کالوس و همچنین باززایی گیاهچه های درون شیشه ای از ریز نمونه های برگ و هیپوکوتیل در گیاه زوفا انجام گرفت.

آزمایش کالوس دهی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (CRD) با سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش از سطوح مختلف تنظیم کننده رشد گیاهی (صفر، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر NAA) و دو نوع ریز نمونه برگ و هیپوکوتیل استفاده گردید. صفات مختلف از جمله سرعت رشد نسبی، وزن خشک و تر، قطر، رنگ و ساختار فیزیکی و درصد القای کالوس اندازه گیری و بررسی شد. آزمایش باززایی مستقیم و غیر مستقیم نیز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. از سطوح مختلف تنظیم کننده رشد (1 و 2 میلی گرم در لیتر NAA) و (2 و 4 میلی گرم در لیتر BAP) استفاده شد و صفت درصد باززایی اندازه گیری شد.

بهترین درصد القای کالوس (100%) در محیط MS همراه با 2 میلی گرم در لیتر NAA و در ریز نمونه هیپوکوتیل بدست آمد. بیشترین درصد باززایی مستقیم (73%) و غیر مستقیم (80%) در محیط MS و ترکیب هورمونی 2 میلی گرم در لیتر NAA و 4 میلی گرم در لیتر BAP در ریز نمونه هیپوکوتیل و کالوس حاصل از هیپوکوتیل مشاهده گردید.

این آزمایش مشخص نمود که ریزنمونه هیپوکتیل مناسب جهت کالوس زایی و باززایی در زوفا می باشد.