اندازه گیری تجربه کیفی افراد از منظر بصری خیابان با استفاده از روش مدیریت تجربه مشتری (CEM)؛ مورد پژوهشی: خیابان کریم خان زند، شیراز

مقدمه و هدف پژوهش: 

در چند دهه اخیر حفاظت از مناظر بصری خیابانی به عنوان یکی از مهم ترین موضوعات در حوزه میراث شهرهای تاریخی مطرح شده است. منظر خیابان کریم خان زند شیراز، از واجد ارزش ترین مناظر خیابانی است که نه تنها طرح و برنامه حفاظتی برای آن تنظیم نشده است، بلکه با استمرار روند موجود مورد تهدید جدی قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر، از گذشته تا به امروز، قابل اندازه گیری نمودن کیفیت های مناظر خیابانی با ارجاع به مشخصه های فضای خیابان از مهم ترین دغدغه های طراحی شهری بوده است. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش اندازه گیری تجربه کیفی فرد حاضر در فضا از منظر بصری خیابان با استفاده از روش مدیریت تجربه مشتری است، که براساس این روش، فرد به مثابه مشتری است که با فضا به مثابه یک کالا مواجه می شود.

روش پژوهش:

 در جهت تامین هدف پژوهش، تبدیل کیفیت نه به کمیت بلکه به اجزاء ملموس تر و قابل درک تر که به صورت کمی یا جغرافیایی قابل اندازه گیری باشند، از آمیخته ای از رویکردهای کمی و کیفی استفاده شده است. به منظور پیشبرد پژوهش، تجارب پنج گانه افراد از فضای مورد مطالعه با استفاده از تکنیک پرسشگری از جامعه آماری مورد مطالعه، افراد حاضر در فضا شامل کنشگران فضا، ساکنین و کسبه، تحلیل شده است. در گام بعد به ترتیب مکتوب نمودن مصاحبه ها، استخراج کدهای داده ای، ارزیابی لایه های پنج گانه تجربه مشتری، نقطه های تماس و مدلسازی فعالیت انسانی و امتیازدهی به انواع تجارب تحلیل یکپارچه منظر بصری خیابان بر اساس طیف لیکرت انجام شد.

یافته ها: 

یافته ها حاکی از آن است که سکانس اول فضایی خیابان با میانگین امتیاز 5.4 در مقایسه با سکانس دوم با امتیاز 5 از وضعیت بهتری در ارتباط با کیفیت های ادراک شده توسط عابر پیاده برخوردار است، و تجربه کنش (با امتیاز 6.5)، تجربه حسی (با امتیاز 5.5)، تجربه عاطفی و تجربه ارتباط (با امتیاز 5) و در نهایت تجربه تفکر با امتیاز 4، در محدوده این خیابان دارای بیشترین امتیاز هستند.

براساس اظهارات جامعه آماری مورد مطالعه و استنباط پژوهشگران، نقاط تماس شناسایی شده در هر دو سکانس در دو دسته بسیار تاثیرگذار و نسبتا تاثیرگذار قرار گرفته اند، که شامل فضای مربوط به تجمع افراد، عملکردهای خاطره انگیز و فعالیت هایی که برای نخستین بار در شیراز شروع به کار نمودند می باشد. با هدف ارتقاء وضع موجود خیابان می توان به راهبردهایی از جمله بسترسازی زمینه انجام تعاملات اجتماعی، ایجاد تطابق بین کالبد و فضای کهن و تغییرات ایجاد شده معاصر در آن در جهت پاسخگویی به نیازهای امروز شهروندان، فراهم شدن شرایط مناسب برای استفاده از فضا در زمان های مختلف شبانه روز برای اقشار مختلف جامعه و تسهیل حرکت در قلمرو عمومی برای کلیه افراد اشاره نمود.