تبیین اثرات برنامه های توسعه شهری بر سرمایه اجتماعی در مواجهه با جهانی شدن

مقدمه و هدف پژوهش:

 فرایند سریع شهری شدن در جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه و نحوه مواجهه با جهانی شدن از مهمترین موضوعاتی است که شهرسازی ایران را با چالش جدی مواجه کرده است. این موضوع سبب شده برنامه ریزی شهری در ایران در ده های گذشته توان مواجهه با چالش های برخاسته از جهانی شدن را نداشته و به طور کامل تحت سیطره ی آن در آمده است.  یکی از الگوهای رویارویی با این چالش، تعمیق بخشی به افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه است، این پژوهش در پی آن ست که نقش برنامه های توسعه شهری را از منظر توجه به مفهوم سرمایه ی اجتماعی در مواجهه با جهانی شدن تبیین کند و اینکه آیا می توان اثرات منفی جهانی شدن را در برنامه های شهری از طریق تقویت سرمایه ی اجتماعی تعدیل کرد.

روش پژوهش:

 این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی با رویکردی ترکیبی (کمی و کیفی) است و واحد آن در بعد کیفی بهره گیری از متخصصین و مدیران حوزه ی برنامه ریزی شهری در شهر تهران و در بعد کمی با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 356 نفر مورد سوال قرار گرفته اند. همچنین، سند پایه در این پژوهش آخرین طرح جامع تهران است.

یافته ها: 

 پژوهش نشان می دهد که برنامه های شهری در مواجهه با دو نوع سرمایه اجتماعی «مقید ساز» و «پیوند دهنده»،بیشتر منجر به افزایش سرمایه ی اجتماعی مقیدساز شده است. و  با ایجاد گروه هایی که این طرح ها را در انحصار خود دارند اثرات منفی جهانی شدن مانند تشدید فردیت، تشدید شکاف طبقاتی و .. را تشدید کرده اند

طرحهای شهری میتوانند با انتخاب رویکرد مشارکتی سرمایه اجتماعی پیوند دهنده را در سطوح مختلف تقویت نموده و پیامدهای منفی جهانی شدن را تضعیف کنند.