جمعیت های Medicago minima (L.) Bartal در ایران: تنوع مورفولوژیکی بسیار و غیر مرتبط با توالی ناحیه ITS و پراکندگی جغرافیایی

تاکنون به گونه Medicago minima (L.) Bartal. ازلحاظ کشاورزی توجه کمی شده است؛ با این حال این گونه صفات ارزشمندی در مقایسه با سایر گونه‌‌های یک‌‌ساله یونجه دارد و بررسی میزان تنوع صفات در این گونه نیازمند انجام این پژوهش بود. در این مطالعه، تنوع صفات ریخت‌‌شناسی نیام 13 جمعیت از جنوب غرب، غرب، شمال غرب و شمال ایران همراه با تنوع توالی ناحیه ITS ارزیابی شد. الگوی جغرافیایی برای تنوع صفات نیام مشاهده نشد. مطالعه فیلوژنی مولکولی ناحیه ITS، تنوع زیادی در این ناحیه نشان نداد و همه آنها در گروهی تک‌‌نیا با درجه حمایت زیاد قرار گرفتند؛ با این وجود ریخت‌‌شناسی نیام تنوع بسیاری به‌‌ویژه در صفات کرک‌‌ها با ضریب تنوع 58 درصد نشان داد. این جمعیت‌‌ها به‌‌منظور استفاده در برنامه‌‌های زادآوری و حفاظتی، صفات مناسبی را نشان دادند: 1. جمعیت باغچه با بیشترین تعداد دانه در نیام و زاویه اتصال خار به نیام؛ 2. جمعیت خرم‌‌آباد با بیشترین تعداد خار روی نیام؛ 3. جمعیت سروآباد با بزرگ‌‌ترین ابعاد نیام و دانه. جمعیت‌‌های خرم‌‌آباد، باغچه، مریوان و پاوه بیشترین میزان کرک روی نیام را نشان دادند؛ اگرچه نتایج آنالیزهای همبستگی اغلب صفر یا منفی بود، میزان کرک‌‌های ساده و غده‌‌ای روی نیام ارتباط مثبتی با ارتفاع محل جمع‌‌آوری داشت. همبستگی واضحی بین تنوع ریخت‌‌شناسی و توالی ناحیه ITS با الگوی پراکندگی جغرافیایی جمعیت‌‌های این گونه مشاهده نشد.