ارزیابی قابلیت پرایمینگ بذر با سلنیوم برای بهبود بذرهای فرسوده عدس (Lens culinaris Medic)

بذر گیاهان طی انبارداری، زوال می‏یابد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثر سلنیوم در بهبود بذرهای زوال یافته دو رقم عدس بود. تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی اجرا شد. بذر دو رقم عدس (کیمیا و بیله سوار) در شرایط مختلف فرسودگی (بدون فرسودگی، فرسودگی ملایم و فرسودگی شدید) قرار گرفتند. سپس این بذرهای فرسوده، با غلظت های سلنیوم (صفر، 250، 500 و 750 میکرومولار) پرایمینگ شدند. پس از پرایمینگ، بذرها در آزمون جوانه زنی استاندارد قرار گرفته و صفات مرتبط اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که در شرایط بدون فرسودگی، پرایمینگ بذر با سلنیوم، تاثیر معنی داری بر خصوصیات جوانه‏زنی و بنیه بذر و گیاهچه نداشت. در شرایط فرسودگی ملایم و شدید، با افزایش غلظت سلنیوم از صفر تا 500 میکرومولار، تغییر معنی داری در اکثر خصوصیات جوانه زنی مشاهده نگردید، اما غلظت 750 میکرومولار سبب افزایش این ویژگی‏ها شد. مثلا، در شرایط فرسودگی ملایم و شدید پرایمینگ بذر در غلظت 750 میکرومولار سبب افزایش سرعت جوانه‏زنی به ترتیب 30 و 62 درصد و کاهش متوسط زمان جوانه‏زنی به ترتیب 13 و 17 درصد گردید. از نظر فعالیت آنزیم‏های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسمیوتاز مشخص شد که در بذرهای غیرفرسوده، پرایمینگ بذر با سلنیوم در غلظت 750 میکرومولار باعث افزایش فعالیت این سه آنزیم به ترتیب 81، 19 و 43 درصد شد. تاثیر پرایمینگ بذر در غلظت 750 میکرومولار بر فعالیت این سه آنزیم برای شرایط فرسودگی ملایم به ترتیب 221، 92 و 86 درصد و برای شرایط فرسودگی شدید به ترتیب 376، 143 و 141 درصد نسبت به شاهد مربوطه بود. همچنین، روند تاثیر پرایمینگ بذر با سلنیوم بر صفات مطالعه شده، برای دو رقم عدس کیمیا و بیله‏سوار مشابه بود. بنابراین، به نظر می رسد که پرایمینگ بذر با سلنیوم در غلظت 750 میکرومولار، قابلیت بهبود بذرهای زوال یافته عدس رقم‏های کیمیا و بیله سوار را داشته باشد.