ماهیت کلام جدید

از رواج واژه «کلام جدید» در حوزه ادبیات مذهبی ما دیرزمانی نمی‏گذرد. به نظر می‏رسد این واژه برگردان فارسی اصطلاحاتی نظیر [Modern theology] و [New theology] باشد. کتاب شبلی نعمانی (1332-1274 ه.ق) تحت عنوان «علم کلام جدید» کتابی است که به زبان فارسی در سال 1329 به وسیله سید محمد تقی فخر داعی گیلانی ترجمه و انتشار یافت و نخستین اثری است که در زبان فارسی تحت عنوان کلام جدید، منتشر شد. (1) تاکید فرزانگانی همچون استاد شهید مرتضی مطهری بر این واژه و تنظیم جزوه‏ای تحت این نام در سالهای نزدیک به پیروزی انقلاب، در رواج و تداول این اصطلاح بی‏تاثیر نبود. تلقی‏های مختلف از این اصطلاح در میان دانشوران ما، آن را در هاله‏ای از ابهام قرار داده است. پرسش محوری این است که آیا کلام نوین تفاوتی ماهوی با کلام سابق دارد و اینک با علمی جدید مواجه هستیم یا آنکه چنین نیست و پسوند «جدید» صرفا به وجود مسایل و پرسشهای نوین در حوزه اندیشه کلامی اشارت دارد، بی‏آنکه دلالتی بر تغییر ساختار علم کلام و تولد علمی جدید داشته باشد؟