معنای «خدا»

اعتقاد به این که خدا متعالی است، به این معنا نیست که باید دستور زبان واژه «خدا» را مجزا، یگانه، یا غیر قابل درک دانست; من زمانی که از دستور زبان سخن می‏گویم این واژه را در معنای متعارفش به کار می‏برم، نه در معنای مبهمی که نوویتگنشتاینیان (2) به کار می‏برند. می‏خواهم پیشنهادی روش‏شناختی ارایه دهم. اگر گزاره‏ای که در بردارنده واژه «خدا» است معمابرانگیز بنماید، توجه به واژه‏ای که، به لحاظ دستور زبان، بتوان جایگزین آن واژه کرد کمک خواهد کرد. به مثل، اگر درصدد فهم این گزاره باشیم که خدا غایت قصوای بشر است، باید ببینیم گفتن این که ثروت، بهره‏مندیهای جنسی، و یا قدرت نظامی نوعی غایت قصوای بشر است‏به چه امری اشاره دارد. گمان می‏کنم در این که «خدا»، به لحاظ دستور زبان، اسم عام است‏با دورانت (3) همرای باشم. با وجود این، حتی اگر «خدا» را اسم خاص می‏دانستیم، این امر از پرسشهای بیشتری در باب شیوه معناداری‏اش جلوگیری نمی‏کرد مگر آن که، براستی، ، بر این باور می‏بودیم که نامهای خاص «علایم بی‏معنا» (5) هستند. این دیدگاه به نحو قابل ملاحظه‏ای دیرپاست، ولی در نظر ندارم هم اکنون، همان چیزی را که بارها به زیان آن گفته‏ام تکرار کنم; فقط می‏خواهم بگویم این دیدگاه، به نظر من، نامناسب و نامعقول است.