روشی نوین برای تامین نیاز آبی برنج براساس پتانسیل ماتریک نزدیک به اشباع خاک

در مناطق خشک و نیمه خشک ایران، آب مهم ترین عامل محدودکننده کشت برنج است. در این پژوهش، با هدف بررسی کشت برنج به روش تامین رطوبت پیوسته نزدیک به اشباع خاک در کنار برخی ترکیبات القاکننده رشد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در شش تکرار و با دو تیمار آبیاری (غرقابی و زیرسطحی سفالی) و سه تیمار القاگر (شاهد، اسیدسالیسیلیک و مایکوریز) در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. برای تامین رطوبت پیوسته نزدیک به اشباع خاک از نازل آبیاری زیرسطحی و از تیمارهای اسید سالیسیلیک به صورت محلولپاشی برگی با غلظت 2 میلی‎مولار و مایکوریز به صورت 5 درصد حجمی مخلوط با خاک استفاده شد. پس از برداشت گیاه برنج، صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی، جرم دانه پر، جرم هزاردانه، جرم خوشه اصلی، جرم کل خوشه‎ها، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، حجم آب مصرفی، شاخص بهره وری و کارایی مصرف آب و شاخص برداشت اندازه گیری و محاسبه شد. مقدار عملکرد دانه در واحد سطح برای روش آبیاری غرقابی به ترتیب برای تیمار های اسید سالیسیلیک، مایکوریز و شاهد به ترتیب 5170، 4710 و 4202 کیلوگرم بر هکتار بود. در حالی که این مقادیر برای روش آبیاری زیرسطحی به ترتیب 4985، 4807 و 4063 به دست آمد. هم چنین نتایج نشان داد که اختلاف عملکرد دانه برنج، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت بین روش های آبیاری معنی دار نبود، اما کارایی مصرف آب و شاخص بهره وری آب در سامانه آبیاری زیرسطحی به طور معنی داری بیش تر از آبیاری غرقابی بود. به طورکلی روش تامین رطوبت نزدیک به اشباع خاک قادر به افزایش کارایی سیستم آبیاری زیر سطحی در مقایسه با روش مرسوم شده بود.