مدیریت در بحران پژوهشی موردی در مدیریت پیامبر اکرم (ص) در غزوه احزاب

زندگی رسول گرامی اسلام (ص) و ایمه اطهار (ع) سرشار از نکاتی است که اگر با نگاهی نو به آن توجه شود, بسیاری از خط مشی ها و سیاست های اصولی در حوزه های مختلف علمی, معرفتی, اجتماعی, سیاسی, دفاعی و... شناسایی خواهد شد. بررسی دقیق و همه جانبه ابعاد مختلف زندگی این بزرگان, مخصوصا با شیوه های جدید و بابهره گیری از آخرین دستاوردهای علمی, از ضرورت های جوامع اسلامی است. یکی از حساس ترین و سرنوشت سازترین حوادث صدر اسلام, غزوه احزاب است. مورخان, این غزوه را بیشتر از آن جهت با اهمیت می دانند که آخرین صحنه تهاجم دشمن به نیروهای اسلام و نقطه اوج اقدامات دفاعی مسلمین بود. اما آن چه کمتر در منابع تاریخی مورد توجه قرار گرفته, مدیریت این حادثه سرنوشت ساز و مهم است. مدیریت پیامبر اکرم (ص) در جریان این غزوه ابعاد مختلفی دارد. در مقاله حاضر کوشش شده است, در حد امکان یکی از اقدامات مدیریتی پیامبراکرم (ص) در جریان یکی از تدابیر آن حضرت یعنی ((حفرخندق)) مورد بحث و بررسی قرار گیرد. البته مقاله حاضر به مدیریتی که رسول الله (ص) در جریان حفر خندق اعمال فرمودند محدود نمی شود, بلکه موضوع اداره و بهره گیری کامل از این اقدام دفاعی هم مورد بحث قرار می گیرد.