ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk) در پاسخ به حاصل خیز کننده های فسفری و روش کاشت در شرایط تنش خشکی

به منظور ارزیابی روش کاشت و حاصلخیز کننده های فسفره در پاسخ عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های کیفی گیاه دارویی اسفرزه به تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل واقع در چاه نیمه اجراء گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح، آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA و عامل فرعی ترکیب روش کاشت بذر (مسطح یا جوی و پشته) و انواع حاصلخیز کننده های فسفره شامل 100 درصد کود سوپر فسفات تریپل، کود زیستی فسفات بارور2، تلفیقی کود زیستی فسفات بارور2 و 50 درصد کود سوپر فسفات تریپل و بدون کاربرد کود بودند. نتایج مقایسه میانگین های برهمکنش تنش خشکی و حاصلخیز کننده های فسفره نشان داد که بیشترین تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و کلروفیل کل برگ از تیمار آبیاری متداول (آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر) با کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و زیستی فسفره و بیشترین کاروتنویید (78/0 میلی گرم بر گرم وزن برگ) و موسیلاژ (04/15درصد) از تیمار تنش شدید خشکی با کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و زیستی فسفره به دست آمد. بر اساس نتایج میزان پرولین و کربوهیدرات های محلول تحت تاثیر تنش خشکی و حاصلخیز کننده های فسفره قرار گرفتند و استفاده از کودهای فسفره و افزایش شدت تنش خشکی، بر میزان آن ها افزود. با توجه به نتایج حاصل این گونه استنباط می شود، آبیاری متداول، استفاده از حاصلخیز کننده های فسفره و روش کاشت مسطح می تواند عملکرد زیستی و ویژگی های کیفی اسفرزه را افزایش دهد.