بررسی وراثت پذیری و نوع عمل ژن های کنترل کننده صفات مختلف کلزای بهاره به روش تجزیه دای آلل

کلزا یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی در ایران است، به طوری که توسعه سطح زیر کشت آن به علت محدودیت در منابع ژنتیکی مستلزم ایجاد تنوع ژنتیکی به وسیله دورگ گیری در قالب برنامه های اصلاحی و نهایتا معرفی لاین های پرپتانسیل به جامعه کشاورزی می باشد. بنابراین هدف از این پژوهش، ایجاد تنوع ژنتیکی از طریق دورگ گیری 8 ژنوتیپ بهاره کلزا با استفاده از طرح دای آلل کامل و بررسی نحوه توارث و نوع عمل ژن های کنترل کننده برخی صفات زراعی، عملکرد و اجزای آن در نتاج F1 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 98-1397 و 99-1398 بود. تجزیه اجزای واریانس نشان داد که میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی تنها برای صفات ارتفاع شاخه بندی، طول خورجین، تعداد خورجین در شاخه فرعی و تعداد کل خورجین در بوته معنی دار شد، در حالی که میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی و اثرات متقابل برای تمامی صفات معنی دار بودند. بیشترین و کمترین مقادیر به دست آمده از نتایج وراثت پذیری خصوصی برای صفت طول خورجین (%18) و صفت تعداد دانه در خورجین (%0/4) بود. همچنین نسبت GCA/SCA بیانگر اهمیت اثرات افزایشی برای صفات ارتفاع شاخه بندی، طول خورجین،  تعداد خورجین در شاخه فرعی و تعداد کل خورجین در بوته بود. والدین SPN-182 و  SPN-202 از ترکیب پذیری عمومی مثبت و معنی داری برای صفات تعداد شاخه  های فرعی، تعداد خورجین در شاخه فرعی، تعداد کل خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه برخوردار بودند. دورگ های  SPN-207×SPN-182 و SPN-206×SPN-182 با بیشترین مقدار ترکیب پذیری خصوصی مثبت و معنی دار برای صفت عملکرد دانه به منظور تولید هیبرید های سینگل کراس حایز اهمیت بودند.