ذلت و تحلیل مفهومی رابطه آن با سیر معنوی

ذلت در اصل یک کلمه قرآنی است و تمام موضوعات قرآنی مورد توجه عرفا بوده است. ویژگی های اخلاقی و منش و شخصیت فضیلت مند در عرفان، از مهمترین امور مربوط به سیر صعودی به سوی پروردگار است. در این میان، ذلت از جمله شاخص های اخلاق عرفانی است که در سفر و حرکت الی الله موثر است. ذلت و خواری نفس در باب اطاعت اوامر خداوند متعال و دوری از گناهان بهتر از نماز و روزه است که به وسیله آن، مسافر در سیر معنوی به پروردگارش نزدیک شده و او را به عزت واقعی می رساند که آن، تنها چیزی است که با عزت خدا و رسول و مومنان مرتبط است. از طرفی، در راه سفر به سوی حق تعالی حجاب های روحانی وجود دارد که دارای ذلت هستند؛ به طوری که هر حجابی آزمایشی از جانب خداوند متعال است که بندگان خود را با آن آزمایش کرده است. روش تحلیلی- توصیفی این تحقیق به بیان ماهیت ذلت و اثر آن در سفر الی الله می پردازد. بر این اساس، در پژوهش حاضر به نکات مهمی پرداخته شده است؛ از جمله سرازیر شدن معرفت خداوند به ذلیل کننده نفس در راه خدا که یکی از بارزترین آثار ذلت در زندگی عرفانی سالک به حساب می آید و نیز متفاوت بودن هنجار دنیوی در تشخیص ماهیت ذلت با معیار الهی که بر تسلیم کامل در برابر خداوند مبتنی است.