بازتاب خشونت کلامی در شعر فرخی یزدی: تحلیلی بر اساس رویکرد مالکین

در ادوار ادب فارسی، شعر دوره مشروطه، بیش از هر دوره ای با مضامین سیاسی آمیخته است و این مضامین می تواند بستر مناسبی برای بروز هر نوع خشونت، ازجمله خشونت زبانی باشد. فرخی یزدی، یکی از شاعران مطرح این دوره است که برای بررسی خشونت زبانی، نمونه مناسبی است. از میان اندیشمندانی که به مسئله چگونگی بروز خشونت در زبان پرداخته اند، مالکین است. او برای نشان دادن چگونگی بروز خشونت در زبان، شش الگومعرفی می کند که زبان طبق این الگوها بستری برای گوینده فراهم می سازد تا به اعمال خشونت بپردازد. در این مقاله، به چگونگی بروز خشونت در ده شعر فرخی یزدی، طبق رویکرد گفتمانی مالکین پرداخته ایم. ملاک انتخاب این اشعار این بوده که فرخی در آن ها، بیش از دیگر اشعار خود، از واژگان خشونت آمیز و لحن خشونت بار استفاده کرده است. مطابق نتایج به دست آمده در این پژوهش، فرخی یزدی از الگوی زبانی شماره 2 بیش از الگوهای دیگر برای اعمال خشونت بهره برده است. مطابق این الگو، زبان می تواند سلاح مستبدانه ای برای تسلط و ویرانی باشد. استفاده فراوان فرخی از کلمات خشونت بار موجب شده است بسامد استفاده از الگوی شماره 2 بیش از الگوهای دیگر باشد. فرخی از الگوی شماره 5 کمتر از بقیه الگوها استفاده کرده است. مطابق الگوی شماره 5 زبان می تواند قدرت را دربر گرفته، کنترل کند. این الگو که به بررسی بازتاب ایدیولوژی در زبان می پردازد، در اشعار منتخب، کمتر استفاده شده است.