معرفی «تحفه المنشی»؛ منبعی ارزشمند در ترسل و بلاغت

در میان نسخ خطی زبان فارسی که در کتابخانه های مختلف ایران و جهان نگهداری می شود، نسخ و آثار ترسل و انشا به دلایل مختلف زبانی، بلاغی و تاریخی اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به همین دلیل تاکنون پژوهش های مختلفی در این باب صورت گرفته است؛ اما نسخ بسیار زیادی در این زمین، در کنج کتابخانه های جهان مخفی مانده است. تحفه المنشی یکی از همین آثار است که در قرن سیزدهم هجری تالیف شده و نسخه منحصربه فرد آن در کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود است. این اثر ازلحاظ زبانی، بلاغی و تاریخی دارای اهمیت فراوان است؛ اما تاکنون تصحیح، معرفی و به زیور طبع آراسته نشده است. مطالب مطرح شده در این رساله از لحاظ بلاغی، زبانی و تاریخی آن چنان متنوع و گوناگون است که می توان آن را یک کتاب انواع ادبی دانست. نتایج حاصل از این پژوهش که با استناد به نسخه خطی اثر و منابع کتابخانه ای به شیوه توصیفی - تحلیلی انجام شده، نشان می دهد مولف در تبویب و فصل بندی مطالب بلاغی و آموزش فنون ادبی به شیوه ابتکاری عمل کرده است، در ذکر شواهد شعری، با دقت از منابع معتبر بهره جسته است، ابیات و اشعار نویافته از شاعران را در متن اثر آورده و دلایل شش گانه تقدم منشیان بر شاعران را به خوبی بیان کرده است.