بررسی تغییر سبک زندگی کارورزان پزشکی پس از نوبت کاری؛ یک کوهورت آینده نگر

دانشجویان رشته پزشکی در دوره کارورزی خود ناگزیرند بخشی از آموزش و خدمات خود را در ساعات شب، به‌صورت شیفت‌های طولانی مدت و نوبت‌کاری کسب یا ارایه کنند. نوبت کاری می تواند به سلامت انسان آسیب رساند. لذا این مطالعه با هدف تعیین ارتباط نوبت‌کاری با سبک زندگی دانشجویان پزشکی مقطع کارورزی به صورت آینده‌نگر طراحی شد.

این مطالعه به صورت آینده‌نگر (کوهورت) در میان دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام شد. دانشجویان ورودی سال 1391 پرسشنامه سبک زندگی LSQ (Life Style Questionnaire) ایرانی شده دارای 10 بعد را تکمیل کردند. نمونه گیری به صورت سرشماری انجام شد. در ابتدا 92 دانشجویی که سال آخر دوره کارآموزی خود را می‌گذراندند، پرسشنامه‌های پژوهش را تکمیل نمودند. سپس مجددا 9 ماه بعد همین پرسشنامه در اختیار این دانشجویان (6 ماه بعد از دوره کارورزی) آنان قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS ویرایش 16 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

میانگین سنی دانشجویان 114/1±23 سال بود. از 92 دانشجو، 61 نفر (67%) دختر و 31 نفر (33%) پسر و 21 درصد از دانشجویان متاهل بودند.. نتایج مطالعه نشان داد که نوبت‌کاری منجر به کاهش معنی دار نمره کلی سبک زندگی در کارورزان پزشکی به اندازه 12 واحد شد (001/0>P). بیشترین کاهش مربوط به مولفه سلامت جسمانی بود (001/0>P). همچنین نوبت‌کاری منجر به کاهش انجام فعالیت‌های ورزشی و توجه به تندرستی (001/0>P)، کاهش توجه به وضعیت تغذیه و کنترل وزن (003/0>P) و کاهش توجه به پیشگیری از بیماری‌ها (001/0>P) به‌طور معناداری شده است. شایان ذکر است که نویت کاری سلامت روان‌شناختی، معنوی و اجتماعی کارورزان را به‌طور معناداری کاهش داد (004/0>P ،003/0>P ، 018/0>P)، منجر به افزایش استفاده از داروها و مواد مخدر در کارورزان پزشکی شده است (035/0>P) و توجه به سلامت محیطی را در کارورزان به‌طور معنی‌داری کاهش داده است (001/0>P)؛ اما نتوانسته منجر به افزایش میزان حوادث در بین کارورزان شود (314/0>P). در این مطالعه ارتباط معناداری میان متغیرهای جمعیت شناختی و سبک زندگی یافت نشد (05/0>p).

نوبت کاری با کاهش میانگین نمرات سبک زندگی در کارورزان پزشکی ارتباط دارد. از این رو آموزش دانشجویان پزشکی در رابطه با ارتقاء سبک زندگی و اثرات و راه‌های مقابله با مشکلات نوبت‌کاری به همراه اجرای برنامه‌ریزی صحیح الگوی نوبت‌کاری توصیه می‌شود.