ارزیابی وضعیت حکمرانی ریسک سیل در ایران بر اساس رویکرد تدابیر سیاستی

در چند دهه اخیر، به دلیل افزایش تلفات جانی و مالی در دنیا نگرانی های زیادی در مورد عملکرد برنامه های مواجهه با سیل به وجود آمده است. لذا هدف این مقاله توجه به مساله سیل از نگاه حکمرانی و بررسی و تحلیل چالش های سیستم حکمرانی سیل کشور و ارایه راهبردها و راهکارهای اجرایی برای تقویت حکمرانی ریسک سیل در ایران است. کاهش خسارات ناشی از سیل لزوما فقط در گرو اقدامات سازه ای نیست. مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که با انجام چه اقدامات و برنامه هایی می توان تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از سیل را در ایران کاهش داد. ازاین رو، در پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل کیفی قواعد و گزارش ها و اطلاعات دریافتی بر مبنای گزارش های هیات ویژه سیلاب ریاست جمهوری برای سیل های 1397 و 1398، ابعاد قواعد، کنشگران و منابع آن ها، و گفتمان متناظر با رویکرد تدابیر سیاستی در پنج راهبرد پیشگیری، دفاعی، کاهشی، آمادگی و بازیابی، مدیریت ریسک سیل برای تحلیل سیستم حکمرانی ریسک سیل در ایران به کار گرفته شد و در آخر راهکارهای اولویت دار برای اصلاح آن ارایه گردید. نتایج حاصل نشان دهنده این است که حکمرانی ریسک سیل ایران دارای چالش های فراوانی از جمله عدم توجه و اهمیت به رودخانه در شهرسازی و طراحی زیرساخت ها، عدم انجام صحیح و به موقع مسئولیت های نهادی، تداخل ساختارهای مدیریتی در شرایط بحران، عدم استفاده کارآمد از منابع موجود و تاکید بر مدیریت دولت محور سیل می باشد. به علاوه، در برنامه ها و اقدامات راهبردهای مدیریت سیل تنوع، همبستگی و همسویی کمرنگ است. همچنین، دو راهبرد دفاعی و آمادگی نسبت به دیگر راهبردهای پنج‎گانه طرح های مدیریت سیل نهادینه تر هستند.