تغییرات مکانی و زمانی روند در دما و بارش حوضه آبریز فرامرزی ارس

رودخانه فرامرزی ارس طی سال های اخیر، روند کاهشی قابل توجهی در نقطه ورودی سد ارس داشته است. به منظور علت یابی این مشکل، به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای هواشناسی در این حوضه پرداخته شد. به سبب فرامرزی بودن منطقه مطالعاتی و نبود دسترسی به داده های مشاهداتی، از محصولات ماهواره ای TRMM3B43V71 و PERSIANN_CDR و پایگاه داده های اقلیمی CRU2 به عنوان منابع جایگزین استفاده شد. ارزیابی محصولات بارشی بر اساس معیارهای آماری نشان داد که TRMM3B43V7 با ضریب همبستگی 0/87 و 0/74 و ریشه دوم میانگین مربعات خطا 65/64 و 84/56 میلی متر و همچنین مقدار اریبی 6/75 و 18/6 درصد، به ترتیب در ایستگاه های باران سنجی قارص و ماکو بهترین عملکرد را داشته است. همچنین، پایگاه داده های اقلیمی CRU با ضریب همبستگی بالا و RMSE پایین و تنها با 3/7 درصد کم برآوردی نتایج قابل قبولی در برآورد دما در منطقه مطالعاتی داشت. به منظور بررسی روند تغییرات بارش و دما، از آزمون های ناپارامتری من - کندال و شیب سنس بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات بارش در مقیاس سالانه، جز در قسمت های مرکزی حوضه، به صورت افزایشی بوده است. این تغییرات در مقیاس فصلی بیشتر خود را نشان می دهد، به نحوی که در فصل بهار روند تغییرات به صورت کاهشی و در فصل پاییز به صورت افزایشی بوده است. دما نیز بطور یکسان در کل منطقه مطالعاتی سیر صعودی را نشان می دهد. باتوجه به نتایج تحقیق، ملاحظه شد که عوامل اقلیمی برای توجیه کاهش ورودی ها به سد ارس کافی نیستند و بررسی عوامل انسانی به همراه اثر ذوب برف نیز لازم به توجه هستند که در دستور کار ادامه این مطالعات است.