تحلیل مالی پروژه آبرسانی از رودخانه شاهرود به دشت قزوین و ارزیابی آثار اقتصادی بالقوه آن در زیربخش کشاورزی حوضه مقصد

طی سال های اخیر یکی از اقداماتی که برای مقابله با معضل کم آبی مورد توجه قرارگرفته، اجرای طرح های انتقال آب بین حوضه ای است. این کار که عمدتا جهت تامین منابع آب موردنیاز در مناطق پایین دست صورت می گیرد، می تواند بر اقتصاد حوضه های مقصد اثرگذار باشد. از این رو، در این مطالعه اثرات اقتصادی بالقوه طرح آب رسانی از رودخانه شاهرود به دشت قزوین ارزیابی شد. برای تحقق این هدف، ابتدا با استفاده از روش نسبت هزینه- فایده (CBR)، اجرایی شدن این طرح به لحاظ صرفه اقتصادی و سودمندی مالی ارزیابی گردید و سپس، با به کارگیری رویکرد مدل سازی برنامه ریزی ریاضی اثباتی (PMP) اثرات و پیامدهای اجرایی شدن این طرح در حوضه مقصد تحلیل شد. داده ها و اطلاعات موردنیاز مربوط به سال زراعی 98-1397 می باشند. نتایج نشان داد که اجرای طرح انتقال آب به دشت قزوین از طریق رودخانه شاهرود برای نرخ های تنزیل پنج تا 20 درصد توجیه اقتصادی دارد. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری معادل با 3720 ریال برآورد شد و نتایج حاصل از مدل اقتصادی نشان داد که پس از اجرای طرح آبرسانی به دشت قزوین، سطح زیرکشت محصولات با صرفه اقتصادی بالاتر مانند چغندرقند، گوجه فرنگی، ذرت دانه ای و یونجه افزایش یافته و سطح زیرکشت گندم آبی، جو آبی و کلزا کاهش یافته است. مجموع سود ناخالص کشاورزان نیز پس از اجرای طرح انتقال آب 6/34 تا 11/5 درصد افزایش یافته است. در پایان، با توجه به اثرات مثبت حاصل از اجرای طرح آبرسانی به دشت قزوین، جهت پایداری و صیانت از منابع آبی این منطقه، اصلاح نظام قیمت گذاری آب آبیاری به مسیولین و نهادهای موظف و توسعه و تداوم کشت محصولات با صرفه اقتصادی بالاتر در الگوی زراعی به کشاورزان پیشنهاد شده است.