ارزیابی مخاطرات توسعه سکونتگاه های شهر کابل به سمت مناطق مستعد سیلاب

در این پژوهش به ارزیابی مناطق مستعد وقوع سیلاب و نیز بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی توسعه نواحی سکونتگاهی شهر کابل به سمت مناطق سیل گیر پرداخته شد. به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی با قدرت تفکیک 5/12 متر SRTM، نقشه های زمین شناسی و فاکتورهای آب و هوایی منطقه به عنوان داده های اولیه پژوهش استفاده شد. ابزارهای مهم تحقیق نرم افزارهای ArcGIS و IDRISI و مدل های به کاررفته در تحقیق نیز شامل تلفیق منطق Fuzzy-AHP و مدل LCM بود. این تحقیق در دو مرحله کلی انجام گرفت. در مرحله اول، مناطق مستعد وقوع سیلاب با در نظر گرفتن لایه های اطلاعاتی موثر، شناسایی شد. در مرحله دوم، روند توسعه نواحی سکونتگاهی شهری به سمت مناطق مستعد سیل گیر در طی 30 سال اخیر (1990 تا 2020) ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد که شهر کابل پتانسیل سیل گیری زیادی دارد، به طوری که 495 کیلومتر مربع (36 درصد) از محدوده شهری و حاشیه شهری کابل دارای پتانسیل سیل گیری زیاد و خیلی زیاد تشخیص داده شد که اغلب شامل مناطق غربی، شرقی و جنوب شرقی شهر است. نتایج ارزیابی روند پیشروی نواحی سکونتگاهی به سمت مناطق مستعد سیل گیر نیز بیانگر این است که 84 کیلومتر مربع (5/24 درصد) از محدوده شهری کابل در معرض وقوع سیلاب قرار دارد. مدیران و تصمیم سازان شهری می توانند از نتایج این پژوهش به عنوان نقشه راه به منظور مدیریت مخاطرات ناشی از بروز سیلاب در محدوده شهری کابل بهره گیرند و سیاست های لازم را به منظور توسعه فیزیکی شهر با توجه به رعایت حریم سیل گیر رودخانه به سمت نواحی کم مخاطره تر اتخاذ کنند.