اثر تنش شوری بر ویژگی های رشدی و روابط آبی گیاه کینوا در همزیستی با قارچ اندوفیت سیرندیپیتا ایندیکا

کینوا (.Chenopodium quinoa Willd) گیاهی با ارزش غذایی زیاد، پتانسیل زیاد رشد و عملکرد مناسب در شرایط نامساعد محیطی است. بهبود رشد و نمو گیاهان در شرایط نامساعد محیطی با روش های مختلفی امکان پذیر است. استفاده از ریزجانداران همزیست با ریشه مانند قارچ سیرندیپیتا ایندیکا از جمله راهکارهایی است که برای بهبود رشد در شرایط نامناسب محیطی مانند شوری آب و خاک به کار گرفته می شود. در این پژوهش، آزمایشی به صورت گلدانی با طرح آماری کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل با سه تکرار در خاک لوم شنی استریل انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح قارچ Serendipita indica (تلقیح و عدم تلقیح) و شوری حاصل از نمک کلرید سدیم در سطوح 1/47 (رسانایی الکتریکی اولیه خاک)، 5، 10، 20 و 30 دسی زیمنس بر متر بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که به استثنای پرولین، اثر برهم کنش شوری و مایه زنی قارچ بر تمام صفات اندازه گیری شده معنی دار بودند. مایه زنی قارچ S. indica توانست وزن تازه بخش هوایی گیاه کینوا را در شوری های 1/47، 5، 10 و 20 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 18/5، 15/0، 39/4 و 41/5 درصد نسبت به تیمار عدم تلقیح افزایش دهد. بنابراین در سطح بدون شوری که گیاه بدون قارچ رشد خوبی دارد، مایه زنی حدود 18 درصد اثر داشته است. درحالی که در شوری 20 دسی زیمنس بر متر، افزایش رشد گیاه در حضور قارچ حدود 41 درصد بیش تر از تیمار بدون قارچ در همین سطح شوری بوده است. در بخش ریشه، قارچ S. indica توانست وزن تازه را در شوری شاهد، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 12/9، 20/1 و 31/5 درصد نسبت به تیمار بدون قارچ افزایش دهد. نشت الکترولیت تا 10 دسی زیمنس بر متر در تیمار مایه زنی به طور معنی داری کاهش یافت. در رابطه با محتوای نسبی آب برگ، مایه زنی قارچ تنها در شوری 5 دسی زیمنس بر متر اثر معنی داری داشت و توانست به اندازه 23 درصد نسبت به تیمار عدم تلقیح این شاخص را افزایش دهد. همچنین افزایش تنش شوری به 30 دسی زیمنس بر متر، سبب کاهش درصد کلونیزاسیون به اندازه 19/9 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد قارچ S. indica موجب افزایش معنی دار تولید زیست توده گیاه کینوا در شرایط تنش شوری شد.