چیستی، ضرورت و مراحل تفکر نقدی

بحث از تفکر نقدی به‌عنوان یک شاخه علمی سابقه چندان درازی در ادبیات دانش ندارد. تفکر نقدی در‌صدد نقد روشمند اندیشه‌ها و آثار دیگران است. مقصود از آثار دیگران که موضوع نقد قرار می‌گیرد، امری عام است و شامل مکتوبات مختلف علمی، ادبی، هنری، یا سخنرانی و شاخه‌های دیگری مانند نقاشی، فیلم، تیاتر‌ می‌شود. گاهی این کار به ‌صورت رویارویی و مواجهه چهره‌به‌چهره با صاحب اثر و اندیشه صورت گرفته که نام مناظره نیز بر این‌گونه مواجهه اطلاق شده است و گاهی این مواجهه به‌صورت غیرحضوری بوده و به صورت مکتوب، اندیشه و آثار دیگران ارزیابی شده است که آن را نقد نیز نامیده‌اند. در تاریخ پر‌فراز‌ و‌ نشیب علم، این‌گونه مواجهه‌ها را می‌توان پیگیری کرد. در این پژوهش، سه محور اساسی مورد بررسی قرار گرفته است: اول چیستی تفکر نقدی؛ دوم ضرورت آن و سوم مراحل تفکر نقدی. هدف پژوهش علاوه بر تبیین ماهیت تفکر نقدی و معرفی مراحل آن، نشان دادن ضرورت توجه بیشتر و جدی‌تر به مسئله نقد در محافل و مراکز علمی است که امروزه متاسفانه کمتر به نقد روشمند توجه می‌شود. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است. ازجمله نتایج پژوهش، نشان دادن توجه به مسئله نقد در میراث دینی و بیانات معصومان (ع) و ضرورت آن است. همچنین نگاهی به مراحل چهارگانه نقد یک اندیشه و بیان تفاوت آن با انتقاد صرف، از دیگر نتایج این پژوهش است.