بررسی سطح و تولید صنوبرکاری های شهرستان صومعه سرا با استفاده از داده های میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی

با توجه به پراکندگی صنوبرکاری ها در شهرستان صومعه سرای استان گیلان و عدم وجود اطلاعات به هنگام، مستند و علمی از وضعیت موجود، تعیین موقعیت دقیق پراکنش، مقدار سطح و حجم صنوبرکاری های آن ضروری است. در تحقیق حاضر نسبت به اندازه گیری سطح، پراکنش و وضعیت صنوبرکاری و آمار بیومتریک درختان صنوبر شهرستان صومعه سرا و میزان تولید چوب آنها به تفکیک هر دهستان اقدام شد.

ابتدا از طریق عملیات میدانی، عرصه صنوبرکاری ها با سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) و استفاده از اپلیکیشن اندازه گیری مساحت با جی پی اس اندروید (GPS Fields Area Measure PRO) جانمایی و بر روی گوگل ارث بارگذاری و الگوی کشت صنوبر تعیین شد. پس از ترسیم پلیگون های صنوبرکاری در گوگل ارث، آنها به ArcGIS انتقال یافته و تبدیل به لایه پلیگونی یکپارچه به فرمت shp (شیپ فایل) شدند. پس از اتمام نقشه هر دهستان، نسبت به کنترل صحرایی آن اقدام و ثبت اطلاعات بیومتریک هر قطعه شامل اندازه گیری های قطر برابرسینه و ارتفاع درختان و محاسبه حجم آنها انجام گرفت و سپس نقشه پراکنش و موقعیت کل صنوبرکاری های موجود شهرستان تهیه شد. همچنین نقشه های اقلیمی دما و بارش این شهرستان با دریافت داده از سه ایستگاه هواشناسی مربوط به بازه زمانی ده ساله (2017- 2008) ترسیم و برخی ویژگی های خاک شهرستان صومعه سرا به تفکیک هر دهستان مربوط به عمق 30-0 سانتی متری خاک با 138 نقطه برداشت تهیه شدند.

نتایج نشان داد که سطح کل صنوبرکاری های شهرستان صومعه سرا به میزان 6944 هکتار می باشد و دهستان ضیابر به میزان 29/65 درصد رتبه اول درصد تخصیص سرزمین به صنوبرکاری را با حداکثر مساحت قطعه صنوبرکاری و بیشترین تعداد و حجم درختان دارد. تعداد 99 عرصه صنوبرکاری مساحت کمتر از 500 مترمربع و تعداد 1584 عرصه صنوبرکاری مساحت بیشتر از یک هکتار را دارند که به ترتیب میزان 3/22 هکتار و 5471 هکتار از سطح صنوبرکاری های شهرستان را شامل می شوند. چوب حاصل از حدود 91 درصد از مساحت کل صنوبرکاری های شهرستان به کشت متمرکز و مصارف صنعتی اختصاص دارد. بیشترین قطر برابر سینه و ارتفاع درختان در دهستان تولمات و کمترین آنها در دهستان هندوخاله به دست آمد. نتایج بررسی ویژگی های خاک نیز نشان داد که بافت خاک دهستان های مورد مطالعه عمدتا بافت لومی-رسی بوده که مناسب کشت و توسعه صنوبر است ولیکن مقدار pH خاک در هر یک از دهستان ها مقادیر متفاوتی را نشان داد.

با توجه به مجموع حجم درختان شهرستان صومعه سرا به میزان 3411884 مترمکعب، این مقدار حجم چوب می تواند حدودا یک چهارم مصرف سالانه چوب کشور را تامین کند.