تبیین روش های تربیت دینی بر پایه اصل نیازمحور تدریج

پژوهش در زمینه اصول تربیت و روش های آن، از دیرباز مورد توجه اندیشمدان اسلامی بوده است و این توجه ناشی از اهمیتی است که معارف دینی در این باره نظر گرفته اند. از آن جا که خلا وجود پژوهش هایی که بتواند در ارتباط دقیق و موشکافانه بین دو عنصر تربیت اصل و روش های آن، به ویژه از منظر معارف دینی، کارهایی را سامان داده باشد، به شدت احساس می شود، پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحقیق کیفی و داده بنیاد به تبیین روش های تربیت دینی، بر پایه یکی از اصول مهم و کاربردی تربیت دینی؛ یعنی اصل تدریج بپردازد. اشباع نظری بسندگی انتخاب مفاهیم را به عهده دارد و کشف و بازرسی پایایی و اعتبار ابزار را به عهده دارد  بدین گونه که جستجوی متون دینی و بکارگیری مفاهیم و سپس مقوله ها تا جایی ادامه یافت که احساس اشباع نظری لازم به دست آمد. اطلاعات لازم از متون دینی جمع آوری شده است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر، اصل تربیتی تدریج و رهاوردهای آن در عرصه روش های تربیتی؛ اعم از آن چه که از سوی خود متربی لازم است تحقق یابد و آن چه که مربی به عنوان یک راهنما مد نظر قرار دهد، مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس پژوهش حاضر، اصل تدریج یکی از اصول مهم تربیتی در کنار اصول دیگر مثل خدامحوری، مسئولیت پذیری، آخرت گرایی، توجه به مناسبات اجتماعی، اخلاق مداری، نظارت مداری و تکریم  شخصیت متربی است. بر همین اساس، روش های تربیت دینی مبتنی بر اصل تدریج نیز عبارتند از: اعتدال و میانه روی، اولویت بندی و موقعیت شناسی، تکرار و تمرین، رفق و مدارا، و آسان گیری.