بررسی سبک شناسی نسخه خطی دیوان والی کرمانی

والی کرمانی از شاعران دوره صفوی، معاصر با پادشاهی شاه صفی و شاه عباس دوم بوده است. از زندگی او اطلاعاتی در دست نیست. تنها یک نسخه خطی از دیوان وی در کتابخانه مجلس موجود است. از اشعارش استنباط میشود که سفرهایی به اصفهان و کاشان داشته و مدتی در این دو شهر اقامت کرده است. در این مقاله با معرفی وی و نسخه دیوان او سعی بر این است که اشعارش از نظرگاه سطحهای سبک‌شناسی مورد بررسی قرار گیرد.

پژوهش به شیوه کتابخانه ای انجام گرفته است و نسخه دیوان شاعر، جامعه آماری تحقیق است که با خوانش آن، موارد سطحهای سبک شناسی فیش‌برداری شده و مقاله براساس تحلیل فیشها نوشته شده است.

بررسی خصایص سبکی دیوانش نشان میدهد انواع وزنهای رایج شعر فارسی را استفاده کرده است. واژه های عربی، واژه های متداول سبک هندی مثل جنون، تبخاله، حباب، ترکیبات و واژه های متکلف سبکهای پیشین، اصطلاحات نجوم، عرفانی، و اصطلاحات میخانه ای را استفاده کرده است. در سطح ادبی، سرشار از آرایه های ادبی و انواع و اقسام صنایع بیانی و بدیعی است و آرایه های تشبیه، استعاره و تلمیح بالاترین استفاده را دارند. در مختصات فکری مضامین غنایی، مدح و منقبت، عرفانیات، اخلاقیات، مضامین تعلیمی، و تاریخ سروده وجود دارد.

طبق این بررسی باید گفت والی از شاعران متوسط سبک هندی است که در سبک شناسی شعرش، پیرو سبک دوره بوده است. سروده هایش از نظر سطح زبانی، در کلیت ساخت زبانی ساده دارد اما در کاربرد انواع آرایه های ادبی شاعری تواناست و در سطح فکری، به موضوعات غنایی، عرفانی و اخلاقی توجه بیشتر کرده است.