متن شناسی و بررسی سبکی شمس اللالی نسخه خطی در بلاغت

نقد و بررسی آثار بلاغی، یکی از مهمترین حوزه های مطالعات ادبی محسوب میشود. نسخه خطی شمس اللالی یکی از منابع بلاغت فارسی در قرن دوازدهم هجری است که تاکنون در پرده خمول و گوشه انزوا باقی مانده است. این نسخه منحصربفرددر کتابخانه ملک به شماره 1212 نگهداری میشود. بررسی مباحث بلاغی در این نسخه برای ترسیم چشم اندازی از تاریخ بلاغت و روند تطور آن اهمیت دارد.

این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده، ضمن معرفی نسخه خطی شمس اللالی به بررسی متن شناسی آن پرداخته است.

شمس اللالی در شمار متون بلاغی ای محسوب میشود که به نثر مرسل و ساده نوشته شده است. مولف در ساختاری دقیق و منسجم، معانی و بیان را در دو فن با رویکردی قیاسی با آراء و نظرات متاخران و با استفاده از امثال به پیش برده است. بخش اصلی متن که مشتمل بر علم معانی است در هشت باب و بسیار مفصل بیان شده و بخش دوم در فن علم بیان و مشتمل بر تشبیه و مجاز است و استعاره را مجاز به علاقه شباهت میداند نه تصویری مستقل. ازآنجاکه نسخه در آخر افتادگی دارد، درباره نظرات مولف درباب استعاره و کنایه اطلاعی وجود ندارد.

این اثر از متنهای ارزشمند زبان فارسی است که تاکنون ناشناخته بوده است. معرفی آن بسبب جنبه های ادبی و علمی درخور توجه است. تصحیح این اثر به شناخت جنبه های مختلف زبان و ادبیات فارسی در حوزه بلاغت کمک میکند؛ همچنین به کامل ‌شدن شناخت سیر تحول و دگرگونی متون بلاغی یاری میرساند.