مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران با استفاده از روش AHP و منطق فازی

امروزه استفاده از امکانات موجود در جوامع برای جلوگیری از انواع بحران های احتمالی و یا کاهش میزان خسارات وارده الزامی هست. برای مقابله با این بحران ها ایجاد مراکز مدیریت بحران با اهدافی چون انجام اقدامات پیشگیرانه، آمادگی و مقابله با بحران، امدادرسانی به مناطق بحران زده، اسکان موقت حادثه دیدگان ضروری هست. یکی از چالش های اصلی ایجاد سازمان های مدیریت بحران، مکان یابی بهینه آن هاست، چراکه قرارگیری این مراکز در مکانی درست و مناسب باعث بالا رفتن کارایی آن ها می شود. این پژوهش با هدف مکان یابی مناطق بهینه احداث سایت های مدیریت بحران در شهر بابل انجام شده است.

در این مطالعه،معیارهای موثر در مکان یابی شامل: شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از کاربری تجاری، درمانی، اداری، انتظامی، مذهبی، آموزشی، فاصله از راه و رودخانه انتخاب گردیده و توسط کارشناسان به روش AHP وزن دهی شده است. پس از همسان سازی کلیه لایه های اطلاعاتی، الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی و الگوریتم های فازی با هدف یافتن مکان بهینه بر آن ها اعمال گردید.

نتایج نشان داد که در پهنه بندی به روش AHP، 168 هکتار مساحت معادل 5/56 درصد بهترین شرایط را برای ایجاد سایت مدیریت بحران در شهر بابل دارا است و در روش فازی چهار عملگر GAMA, Product, AND, OR استفاده گردید، که عملگر  ANDدارای نتیجه بهتری نسبت به دیگر عملگرها بوده است، در عملگر فوق، 103 هکتار برابر با 3/4 درصد مساحت شهر مستعد برای ایجاد سایت مدیریت بحران است.

خروجی مدل های طراحی شده با روش سلسله مراتبی و منطق فازی باهم متفاوت بوده است. دلیل این تفاوت در نظر گرفتن معیارها بدون دخالت دادن وزن در مدل فازی و در نظر گرفتن لایه ها با وزن مختلف در مدل AHP بوده است. نتایج خروجی مدل AHP به دلیل دخالت دادن نظرات کارشناسی دقیق تر بوده چراکه با وزن دهی معیارهای مختلف ترکیب شده است.