ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی گونه های وحشی گندم با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR و SSR

در راستای اهمیت بررسی تنوع ژنتیکی و به ویژه ضرورت ارزیابی تنوع بین گونه های وحشی و خویشاوند گندم نان، پژوهش حاضر انجام شد که هدف از اجرای آن، ارزیابی تنوع ژنتیکی 52 ژنوتیپ گندم (49 ژنوتیپ وحشی خویشاوند گندم نان و سه ژنوتیپ از گندم های زراعی بومی ایران) با استفاده از 10 نشانگر ISSR و دو نشانگر SSR بود. نتایج به دست آمده نشان داد که در مجموع 12 نشانگر مورد مطالعه، تعداد  145 نوار چند شکل تولید کردند که میانگین تعداد نوارهای چند شکل برای نشانگرهای ISSR و SSR به ترتیب 4/11 و 5/15 نوار و تعداد آلل موثر به ترتیب 60/1 و 43/1 آلل بود. نشانگر 17899A با دارا بودن بیش ترین تعداد آلل موثر (8/1)، شاخص تنوع ژنی نیی (44/0) و شاخص تنوع شانون (63/0)، باارزش ترین نشانگر در این مطالعه بود. گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از روش تجزیه خوشه ای بر اساس ماتریس ضریب تطابق ساده و روش دورترین همسایه ها، ژنوتیپ های مورد مطالعه را در پنج گروه به ترتیب شامل 10، 6، 24، 9 و 3 ژنوتیپ قرار داد و تجزیه تابع تشخیص نیز دقت گروه بندی حاصل را 100 درصد تعیین کرد. نتایج حاصل از تجزیه به مختصات اصلی نیز نشان داد که چهار بردار اصلی مهم تر در مجموع 59/31 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از بردارهای اول و دوم که به ترتیب 94/10 و 22/8 درصد از تغییرات داده ها را توجیه کردند، ژنوتیپ ها را در پنج گروه قرار دادند و سه ژنوتیپ زراعی و بومی گندم در مجاورت یک دیگر قرار گرفتند. در مجموع، نتایج حاصل نشان داد که نشانگرهای استفاده شده در این پژوهش چندشکلی قابل قبولی داشتند و به عنوان نشانگرهای مفید و مطلوب جهت ارزیابی تنوع و تفکیک ژنوتیپ های گندم و احتمالا سایر غلات معرفی می شوند.