نقش سامانه های نوین آبیاری در مدیریت مصرف آب گوجه فرنگی در کشور

توسعه سامانه های نوین آبیاری یکی از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در چند دهه گذشته بوده است. ارزیابی نقش این سامانه ها در افزایش شاخص های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می تواند در سیاست گذاری ها و برنامه-ریزی های آینده کشور موثر باشد. ازاین رو، این تحقیق با هدف تعیین شاخص های مدیریت مصرف آب در تولید گوجه-فرنگی در کشور و ارزیابی نقش آبیاری قطره ای نواری در افزایش آنها، انجام شد. حجم آب کاربردی و عملکرد محصول در 176 مزرعه که در قطب های تولید این محصول در فصل زراعی (98-1397) انتخاب و اندازه گیری شد. مقادیر اندازه گیری شده با نیاز خالص آبیاری حاصل از روش فایو پن من-مانتیث با استفاده از داده های هواشناسی و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه شدند. در ادامه نیز تاثیر روش آبیاری قطره ای نواری) بر حجم آب کاربردی، راندمان کاربرد و بهره وری فیزیکی آب در مناطق مورد مطالعه بررسی شد. میانگین وزنی حجم آب کاربردی در مناطق مورد مطالعه 7729 مترمکعب بر هکتار بود. بهره وری آب در مناطق تولید از 33/4 تا 52/9 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر بود و متوسط آن 10/7 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. میانگین نیاز خالص آبیاری و راندمان کاربرد آب در مزارع مورد مطالعه به ترتیب 674 میلی متر و 78 درصد بود. کاربرد آبیاری قطره ای نواری نقش موثری در افزایش شاخص های مدیریت مصرف آب در مقایسه با روش آبیاری سطحی داشتند. آبیاری قطره ای نواری 25 درصد در کاهش آب کاربردی، 10 درصد در افزایش راندمان کاربرد آب در مزرعه و 16 درصد در ارتقای بهره وری آب موثر بوده است.