رویکرد «صلح آبی»، از ایده تا واقعیت

مدیریت ناکارآمد منابع آبی مشترک می تواند منجر به بی ثباتی سیاسی، افزایش آسیب پذیری بخش های اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی، وقوع درگیری های خشونت آمیز و درنهایت تضعیف امنیت انسانی شود. به علت اهمیت قابل توجه این مساله، تاکنون تلاش ها و مطالعات متعددی در راستای مواجهه با مناقشات آبی صورت گرفته است. «صلح آبی» یکی از رویکردهای نوینی است که برای تسکین مناقشات آبی ارایه شده است. هدف اصلی در «صلح آبی» آن است که از پتانسیل سرمایه گذاری در منابع آبی مشترک به عنوان راهکاری برای ترویج صلح استفاده شود. رویکرد مذکور در سال های اخیر برای تسکین مناقشات آبی در کشورهای غرب آسیا از جمله ایران نیز موردتوجه قرار گرفته است. بر این اساس، شناخت جامع از طرح صلح آبی و بررسی مبانی نظری آن و حصول اطمینان از تناسب مبانی مذکور با شرایط حاکم بر زیرسیستم های آبی و مسایل هیدروپلیتیکی در منطقه ضروری است. شکاف پژوهشی موجود در این زمینه و ضرورت پرداختن به آن منجر به شکل گیری پژوهش حاضر شده است. ازاین رو در پژوهش حاضر، ضمن به کارگیری رویکرد توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه ای به معرفی و بررسی کاربرد رویکرد صلح آبی در مناسبات آبی بین المللی و بررسی جایگاه آن در تعاملات آبی و هیدروپلتیکی در منطقه غرب آسیا پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رویکرد صلح آبی، رویکردی بخشی نگر است که به دلیل عدم توجه به عوامل نهان اثرگذار بر شکل گیری مناقشات آبی، منجر به مواجهه کارآمد با این قبیل از مناقشات (به طور عام) و مناقشات آبی در منطقه غرب آسیا (به طور خاص) نخواهد شد.